323 / 497
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na Göre Mücbir Sebepler ve Sonuçları
322
nin mücbir sebeplerden kaynaklanması etkisini bu noktada gösterir.
Zira bu durumda, söz konusu Şartname’nin 29. maddesinin ikinci fık-
rası uyarınca yükleniciye mücbir sebebe dayalı olarak süre uzatımı
verilmesi ve aynı hükmün birinci fıkrasında öngörülen gecikme ceza-
sının uygulanmaması gerekir.
Mal Alımlarına Dair Tip Sözleşme’nin 33.1. maddesine göre de
“
Yüklenici teslim, montaj ve ambalajlama şekli ve durumu, sözleşme ve şart-
namelere uymayan veya eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen malları, İdare-
nin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya düzelt-
mek zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa bu sözleşmenin gecikme
cezasına ilişkin hükümleri uygulanır.
” Tip sözleşmenin bu hükmü karşı-
sında, herhangi bir açıdan kamu ihale sözleşmesine aykırı mal teslim
eden yüklenici, idarenin değiştirme veya düzeltme talebi üzerine ifa
zamanını geçirirse, gecikme cezasıyla karşı karşıya kalır. Ancak söz-
leşmeye aykırılık mücbir sebeplerden kaynaklanmışsa, bir önceki baş-
lık altında açıklanan şekilde ve tip sözleşmenin 25. maddesi uyarınca
yükleniciye süre uzatımı verilmesi gerekir. Bu durumda temerrüt söz
konusu olmayacağından, temerrüdün sonuçları ve özellikle gecikme
cezası uygulanamaz.
SONUÇ
Sözleşme hukuku açısından mücbir sebep, sözleşmenin herhangi
bir surette ihlâline neden olan, haricî, öngörülemez ve kaçınılamaz ni-
telikte bir olaydır. Kusura bağlı sorumluluk prensibinin benimsendiği
hukuk sistemimizde, mücbir sebep nedeniyle borcun hiç, zamanında
veya gereği gibi ifa edilememesi, borçluyu, sözleşmeye aykırılığın bu
üç türünün, kusura bağlı sonuçlarından kurtarır.
KİSK 10/I hükmünün ilk dört bendinde, kamu ihale sözleşmele-
rinde mücbir sebep sayılabileceği açıkça belirtilmiş olan olaylar, doğal
afetler, kanunî grev, genel salgın hastalık ya da kısmî veya genel se-
ferberlik ilânıdır. KİSK 10/I-e bendi uyarınca ise, Kamu İhale Kurumu
tarafından belirlenen benzeri haller de mücbir sebep sayılabilir. Ku-
rumca yapılacak belirlemede mücbir sebep kavramının hukukumuz-
da ve karşılaştırmalı hukukta genel kabul gören unsurlarının varlığı
aranmalıdır.
Borcunu mücbir sebepler nedeniyle ifa edemeyen yüklenici,
KİSK 10/II hükmünde öngörülen diğer şartları da sağlamak kaydıyla,