dergi 123

Varşova ve Montreal Sözleşmelerinin Eş Zamanlı Uygulanması, Havayoluyla Yapılan ...

328

ülkemiz bakımından ne de taraf olan diğer ülkeler bakımından uygu-

lanma kabiliyetini yitirmemiştir.

Yurt içinde yapılacak taşımalara ilişkin hükümler ise Türk Sivil

Havacılık Kanunu’nda (“TSHK”) yer almaktadır. TSHK’nın taşımaya

ilişkin hükümleri Varşova Sözleşmesinden alınmıştır; ayrıca 106’ıncı

maddesi havayoluyla yurt içinde yapılacak taşımalarda bu Kanun’da

hüküm bulunmadıkça Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalarının hü-

kümlerinin uygulanacağını

; 124’üncü maddesi de taşıyıcının sorum-

luluğunun sınırlandırılmasının 12 Ekim 1929 tarihinde Varşova’da

imzalanan ve Uluslararası Taşımalara İlişkin Bazı Kuralların Birleş-

tirilmesi Hakkında Sözleşme ve bu Sözleşmeyi değiştiren Türkiye’nin

katıldığı sözleşme ve protokollerin hükümlerine göre tayin olunacağı-

nı belirtmektedir. Bu itibarla hâlihazırda Montreal Sözleşmesine 112

devletin taraf olduğu dikkate alındığında ülkemizden havayoluyla ya-

pılan uluslararası taşımalar pek çok halde Montreal Sözleşmesine tabi

olurken, bir kısmı Varşova Sözleşmesi ve –Türkiye’nin taraf olduğu-

tadillerine tabi olmaya devam edecek yurt içi taşımalara ise TSHK’nın

Varşova Sözleşmesi ve onu tadil eden Lahey Protokolü’yle değişik ha-

linden alınmış -ve artık ihtiyaçları karşılamadığı için Montreal Sözleş-

mesiyle değiştirilmiş- eski sistem uygulanmaya devam edecektir.

Bu çalışmada havayoluyla yapılan taşıma sözleşmelerine uygula-

nacak hükümler ve bu hükümler arasındaki

temel

farklar incelenerek

TSHK’nın taşıma sözleşmelerine ilişkin hükümlerinin acil revizyon

ihtiyacı ortaya konulacaktır. Bu yapılırken öncelikle kısaca

Varşova

Sistemi

’nden söz edilecek ve böylelikle sistemin yenilenme ihtiyacı

ortaya konulacaktır. Havayoluyla uluslararası taşıma sözleşmelerine

uygulanacak birden fazla rejim olduğu için Varşova Sistemi sözleşme-

lerinden birinin veya Montreal Sözleşmesinin hangisinin uygulana-

cağını tespit etmek büyük önem taşımaktadır. Ardından Varşova ve

Montreal Sözleşmelerinin sorumluluk esasları kısaca incelenecek ve

Montreal Sözleşmesinin Türkiye bakımından yürürlüğe girmesiyle

Varşova Sözleşmesi ve dolayısıyla TSHK’da yolcu ve yükle ilgili aley-

hine olarak ortaya çıkan olumsuz duruma ulaşılmış olacaktır. Bazı ül-

Uygulanacak hükümlerin sırası hakkında bkz. Banu Bozabalı Bozkurt, Havayo-

luyla Yolcu Taşıma Sözleşmelerinde Taşıyanın Ölüm ve Cismani Zarardan Doğan

Hukuki Sorumluluğu, Seçkin , Ankara, 2013, sf. 91 vd.