dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Meltem Deniz GÜNER-ÖZBEK

343

Taşıma sözleşmesi, bu uluslararası sözleşmeler kapsamında yer

alan bir uluslararası taşıma sözleşmesi değilse Varşova Sistemi Belge-

lerinden biri veya Montreal Sözleşmesi uygulanmaz. Bu halde böyle

bu uluslararası taşıma sözleşmesine uygulanacak hukuku tespit et-

mek gerekir.

Varşova Sözleşmesine Göre Uluslararası Taşıma

Varşova Sözleşme’nin Uygulama Alanı başlıklı 1’inci maddesinin

1’inci fıkrası bu sözleşmenin hava aracıyla gerçekleştirilen uluslararası

yolcu, bagaj ve eşya taşımalarına uygulanacağını belirtmektedir. Ulus-

lararası taşımanın ne olduğu da yine aynı maddenin 2’inci fıkrasında

yer alır ve iki ihtimal söz konusudur.

A. Tek Yön Taşıma Sözleşmesi

Birinci ihtimalde taraflar arasındaki taşıma sözleşmesine göre, ta-

şımada bir ara veya aktarma olsun ya da olmasın kalkış ve varış yeri

sözleşmeye taraf iki ülke sınırları içindeyse bu bir uluslararası taşıma

sözleşmesidir ve Varşova Sözleşmesinin kapsamına girer. Diğer bir

ifadeyle tek yön taşıma sözleşmelerinde kalkış ve varış yerlerinin her

ikisinin de bir taraf devlette bulunması halinde Varşova Sözleşmesi

uygulama alanı bulur. Buna göre kalkış yeri Varşova Sözleşmesine ta-

raf bir devlette varış yeri Varşova Sözleşmesine taraf olmayan bir dev-

lette ise Varşova Sözleşmesi uygulama alanı bulmaz.

Eşya taşıma sözleşmeleri, bagaj hariç, pek çok halde tek yön taşı-

malardır çünkü eşya daha ziyade kullanılmak, tüketilmek, satılmak

üzere taşınır. Bu halde her iki ülkenin de Varşova Sözleşmesine taraf

olması aranacaktır. İstisnai olarak eşyanın bir montaj, tamir vs. gibi bir

işlem için gitmesi ve dönmesi söz konusu olabilir. Bu halde kalkış yeri-

nin Varşova Sözleşmesine taraf bir devlette olması yeterlidir; varış -ve

aynı zamanda dönüş- yerinin Varşova Sözleşmesine taraf bir devlette

bulunması gerekmez.

B. Gidiş Dönüş Taşıma Sözleşmesi

İkinci ihtimalde ise kalkış ve varış yeri aynı ülke sınırları içinde ol-

makla birlikte başka bir ülke sınırları içinde kararlaştırılan bir durak-

lama yeri varsa böyle bir taşıma sözleşmesi de uluslararası bir taşıma