Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Seda DUNBAY

157

nitelikte olduğu söylenebilir. Sözün özü, çok partili siyasal hayatın

daha başlangıç yıllarında, iktidarın ve muhalefetin birbirlerini karşı-

lıklı olarak reddetmesi, muhataplarının “

baskıcı iktidar

”, “

yıkıcı muhale-

fet

” algılamalarıyla birleşince demokratik bir yönetim anlayışının ve

geleneğinin oluşması engellenmiştir.

Türk Silahlı Kuvvetleri tarafın-

dan gerçekleştirilmiş müdahalenin sabahında iktidar el değiştirmiş-

tir. Diğer bir anlatımla, 27 Mayıs sabahına kadar geçerlilik gösteren

çok partili hayat kesintiye uğramıştır. İktidar, Orgeneral Cemal Gürsel

başkanlığındaki Milli Birlik Komitesine bırakılmıştır. Bu komite, ken-

dini hukuki bir zemine yerleştirebilmek; yani kendisini hukukileştire-

bilmek

için 1 sayılı Geçici Kanunu 12 Haziran 1960 tarihinde kabul

etmiştir.

Bu kanun ile 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun belli başlı

hükümleri, özellikle yasama ve yürütme organlarıyla ilgili maddeleri

ilga edilmiştir. Ancak 1 sayılı Geçici Kanun vatandaşların hürriyetle-

riyle ilgili esaslara esas itibarıyla dokunmamıştır.

Kanunun birinci ve sekizinci maddelerinde, yeni bir anayasanın

hazırlanarak sekteye uğrayan çok partili siyasal hayata en kısa zaman-

da geçileceği belirtilmiştir. Birinci maddede Milli Birlik Komitesinin,

yeni Anayasa ve SeçimKanununun, demokratik usullere uygun olarak

kabul edilmesinden sonra, en kısa zamanda yapılacak seçimlerle Tür-

kiye Büyük Millet Meclisinin yeniden kurulmasına kadar Türk milleti

adına hâkimiyet hakkını kullanacağı vurgulanmıştır.

Keza sekizinci

maddede de Komitenin, genel seçimlerle kurulacak TBMM’nin görevi-

ne başlaması ile hukuki varlığını kaybedeceği belirtilmiştir.

Milli Birlik Komitesi tarafından çıkartılan 1 numaralı Kanuna 13

Aralık 1960 tarihinde bir ek yapılmıştır. Bahsi geçen ek kanunun tam

adı,

“1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun Bazı Hükümle-

rinin Kaldırılması ve Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkındaki 12 Ha-

İstanbul, 2011, s. 364.

Hakan Bayri, Baskıcı İktidar Yıkıcı Muhalefet DP Döneminde İktidar-Muhalefet

İlişkileri, A Kitap, Ankara, 2015, s. 156.

Rıdvan Akın, Türk Siyasal Tarihi 1908-2000, On iki Levha, İstanbul, 2010, s. 366.

A.g.e., s. 125.

A. Selçuk Özçelik, Esas Teşkilat Hukuku Dersleri (Türkiye’nin Siyasi Rejimi ve

Müesseseleri

)

, I. Kitap, II. Cilt, İstanbul, 1976, s. 112.

Suna Kili ve Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri, Türkiye İş Bankası Yayın-

ları, İstanbul, 2006, s. 156.

A.g.e., s. 157.