288 / 561
TBB Dergisi 2016 (124)
Yeşim YILMAZ
287
yapanların adı, soyadı, sicili ve unvanı, hususları yer alır. Tutanak ara-
ma işlemine katılmış olanlar ve hazır bulunanlarca imzalanır. Tuta-
nağın bir sureti ilgiliye verilir. Arama tutanağı haksız arama suçunun
varlığında ispat aracı olarak kullanılabilmesi bakımından ayrıca öne-
me sahiptir.
133
CMK’nın 122/1. maddesi uyarınca hakkında arama işlemi uygula-
nan kimsenin belge veya kâğıtlarını inceleme yetkisi ise Cumhuriyet
savcısı ve hakime ait olup, bu konuda kolluğa yetki verilmemiştir. An-
cak Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 16. maddesi uyarın-
ca, kolluk, arama sırasında ele geçen belge veya kağıtlara, suçla ilgisi
olup olmadığını tespit amacıyla, incelemeksizin bakabilir. Suçla ilgisi
olabileceğinden şüphelendiği anda Kanunun öngördüğü şekilde ince-
lenecek belge ve kâğıtları ambalajlayarak mühürler. Bununla birlikte,
yazının içeriği hakkında bilgi sahibi olunmaksızın bir inceleme yap-
mak mümkün olmadığı gibi, gizli alan ve sırların korunması amacı
doğrultusunda, kolluğun soruşturma bakımından önemsiz olanları
ayıklamak amacıyla kabaca incelemesi için yüzeysel olarak dahi oku-
ması mümkün görülmemelidir. Bu çerçevede kolluk ancak dış belir-
tilere göre ayıklama yapabilecektir.
134
Ayrıca ifade etmek gerekir ki,
maddedeki kağıt ve belge terimleri geniş anlaşılmalı, düşünsel bir içe-
riğe sahip bulunan yazılı ya da basılı her şey bu kapsamda değerlen-
dirilmelidir.
135
Arama işleminde belge ve kâğıtların zilyedi veya tem-
silcisi kendi mührünü koyabilir veya imzasını atabilir. İleride mührün
kaldırılmasına ve kâğıtların incelenmesine karar verildiğinde bu iş-
lemin yapılmasında hazır bulunmak üzere, zilyedi veya temsilcisi ya
da müdafii veya vekili çağrılır; çağrıya uyulmadığında gerekli işlem
yapılır. (CMK.m.122/2) İnceleme sonucu soruşturma veya kovuştur-
ma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kâğıtlar ilgilisine
geri verilir.(CMK.m.122/3)
Son olarak, arama işlemi ölçülülük ilkesine uygun şekilde gerçek-
leştirilmelidir. Arama sırasında yalnızca, arama karar veya emrine
konu olan kişi ya da eşyanın bulunduğundan şüphe edilen yerlere ba-
kılmalı, aramanın gerçekleştirildiği yere zarar verilmemelidir. Bütün
133
Aynı yönde bkz. Gülşen, s. 92.; Saygılar, s 642.
134
Özbek ve Diğerleri, s. 398.; Hakeri-Ünver, s. 409.
135
Hakeri-Ünver, s. 409.; Özbek ve Diğerleri, s. 398.