Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Doğa ELÇİN

IX.GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ

Geçici koruma statüsü, 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nde ön-

görülenin aksine geçici korumadan yararlanan kişilerin buna neden

olan koşullar ortadan kalktığında menşei ülkelerine dönme hakları-

nın bulunması ekseninde şekillenmiştir. Hatta geçici koruma statü-

sünün mihenk taşının, bir insan hakkı olarak menşei ülkeye dönmek

olduğu vurgulanmaktadır.

195

Avrupa Birliği’nde, geçici koruma kararı, öngörülen sürenin so-

nunda ya da geçici koruma kararının alınmasına paralel bir usûlle

sona erdirilebilir. (m.6/1-a,b). Geçici koruma kararı en fazla 3 yıla ka-

dar uzatılabilir. Geçici koruma rejiminin sona ermesi durumunda,

Üye Devlet’te yürürlükte olan genel yabancılar hukukunun öngördü-

ğü geçici koruma rejimi geçerliliğini devam ettirecektir (m.22-22).

Bununla birlikte BMMYK tarafından geçici koruma süresi sona

erdikten sonra, diğer koruma türlerinden faydalanamayan kişilerin,

Üye Devletler tarafından geri dönmeye zorlanabileceğine, bu durum-

daki kişilerin haklarının kapsamlı şekilde düzenlenmemiş olmasına,

dikkati çekilmektedir.

196

Doktrinde de, diğer koruma statülerine baş-

vurulmuş olsa dahi süre bitiminde verilen teminatların ortadan kal-

kacağı vurgulanmaktadır.

197

Geçici koruma süresi biten kişilerin gönüllü geri dönüşlerinin sağ-

lanması esastır. Söz konusu kişiler gönüllü olarak geri dönmezlerse,

Üye Devlet onu ülkesine geri göndermek için gerekli tedbirleri alır

(m.21-22). Doktrinde geçici koruma statüsü sona eren kişilerin geri dö-

nüşlerinin gönüllülük esasına dayalı olmadığı aksine kabul eden dev-

Devletler’den ve Avrupa Birliği’nden yardım istenmesidir. Buna ek olarak kuru-

cu üye olarak Birleşmiş Milletler’den külfet paylaşımı talep edilmesi gerektiğini

savunmaktadır. Bununla birlikte bu milletlerarası aktörlerin de yardımlar karşı-

lığında şeffaflık ve hesap verme beklentisi içinde olduklarını vurgulamaktadır.

Kirişçi, Suriyeli Mülteciler, s.9. Kirişçi, Türkiye’de bulunan Suriyelilerin yakın bir

tarihte ülkelerine geri dönebilmelerinin imkânsız olduğu görüşündedir. Kirişçi,

Suriyeli Mülteciler, s.11.

195

Sopf, s.112.

196

Özkan, s.231; Pirjola, s.427.

197

Savaşan, s.27.