125

TBB Dergisi 2016 (125)

Hasan AYKIN

151

etme hakkı, aynı zamanda temel mükellef haklarından biri olan bilgi-

lendirilme hakkının önemli bir cüzüdür.

Özelgeler aynı zamanda mükellef ile vergi idaresi arasında bir tür

diyaloğu ifade etmektedir.

Özelge sistemi ile güdülen temel amaç,

karşılaştığı müphem ve tereddüde neden olan bir konuda mükellefe

ilave bir yorum desteği sunmak; karmaşık ve belirsiz nitelikteki bir

işlemle ilgili olarak mükellefe işlemin yapılmasından önce belirlilik ve

kesinlik sağlamaktır.

16,17

Özelge, genel ve soyut nitelikli vergi mevzua-

tının özel bir duruma nasıl tatbik edileceği konusunu aydınlatması ve

mükellefe yol göstermesi açısından hukuk egemenliği ilkesinin pratik

bir uygulaması olarak da görülmektedir.

Mükelleflerin izahat alma hakkı, vergilemede kesinlik, belirlilik

ilkelerinin bir yansıması olarak pek çok ülke vergi mevzuatında yer

almakta, vergi idareleri mükelleflerin izahat taleplerini karşılamaya

ilişkin idari altyapı oluşturmaktadır.

OECD bünyesinde mükellef hakları konusunda yapılan çalışma-

mükellefin bilgilendirilme hakkı, temel mükellef hakları arasın-

da sayılmıştır. Mükellef haklarındaki gelişmelere koşut olarak, izahat

talebine ilişkin normlar mükellef lehine olacak şekilde gelişmektedir.

Bu husus, vergi kanunlarının açıklığının, belirliliğinin ve öngörülebi-

lirliğinin sağlanması açısından önem taşımaktadır.

Mükellefin izahat talep hakkının idarece karşılanmasında te-

mel yöntemlerden biri olan özelge uygulaması, pek çok ülke ver-

gi sisteminde yer almaktadır. Nitekim OECD tarafından yapılan bir

araştırmada,

araştırmaya konu 56 ülkeden 51’inde, başka bir deyişle

yüzde doksanında, özelge uygulamasının bulunduğu görülmüştür.

Winnie Chan, “The Right to Know in Tax Law”,

King’s College Law Review,

Vol:11,

Sayı:2, 2000, ss.250-261.

OECD, 2015, s. 288.

Erhan Gümüş, “Son Düzenlemeler Çerçevesinde Vergi İncelemelerinde Özelgele-

rin Önemi”, Mali Çözüm, Mayıs-Haziran 2013, s.18.

Chris Evans, Judith Freedman ve Richard Krever (Eds), The Delicate Balance: Tax,

Discretion and the Rule of Law, IBFD, Amsterdam, 2011.

OECD, 2015, s. 288.

OECD (2003), “Taxpayers’ Rights and Obligations – Practice Note”, OECD Com-

mittee of Fiscal Affairs Forum on Tax Administration,

taoecd/24/52/17851176.pdf

OECD, 2015, s.290.