125

Mükellefin Özelge Yoluyla İzahat Talep Hakkı, Hukuki Sonuçları ve Bazı Tartışmalı Konular

152

2. İZAHAT TALEP ETME HAKKININ BİLGİ EDİNME HAKKI

VE DİLEKÇE HAKKINDAN FARKI

VUK’un 413 üncü maddesinde düzenlenen izahat talep etme hak-

kı, 09.10.2003 tarih ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu

01.11.1984 tarih ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair

Kanun’la

tanınmış bilgi edinme ve yazı ile başvuru hakkından farklı

bir haktır. Usul ve esasları da bu iki haktan ayrışmaktadır.

4982 sayılı Kanun kapsamındaki başvurular, kamu kurum ve ku-

ruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının sahip

oldukları kayıtlarda yer alan bu Kanun kapsamındaki her türlü veriyi

ve yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt,

mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video ka-

seti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve

veri taşıyıcılarını talep etme hakkını düzenlemektedir.

3071 sayılı Kanun kapsamındaki düzenlemeler ise, Türk vatandaş-

larının ve Türkiye’de ikamet eden yabancıların kendileriyle veya kamu

ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine

ve yetkili makamlara yazı ile başvurma haklarının kullanılma biçimi-

ni düzenlemektedir.

Mükellefin izahat talep etme hakkı; izahat talep edebileceklerin

sınırlandırılması, izahat talep edilebilecek konuların niteliği, talebin

yapılabileceği merciler ile hukuki sonuçları açısından bilgi edinme

ve dilekçe hakkından ayrışmakta; başlı başına farklı bir hak niteliği

kazanmaktadır. İzahat talep etme hakkının uygulama usul ve esas-

ları ile izahat talebi sonunda idarece verilen izahatların mükelleflere

sağladığı haklara ilişkin aşağıdaki bölümlerde yapılacak açıklamalar

çerçevesinde bu husus daha net bir şekilde görülecektir. İzahat tale-

binde, idarede mevcut olan bir bilgi veya belge istenmemekte, idarenin

bir mevzuata ilişkin müphem bir husustaki yorumu, açıklaması talep

edilmektedir. İdarece yapılan yorum çerçevesinde işlem yapan mükel-

lef ise ceza kesilmesi ve gecikme faizi hesaplanması uygulamalarına

karşı koruma kazanmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 3071 ve 4982 sayılı Kanun kapsamın-

24.10.2003 tarih ve 25269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

10.11.1984 tarih ve 18571 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.