125

Mükellefin Özelge Yoluyla İzahat Talep Hakkı, Hukuki Sonuçları ve Bazı Tartışmalı Konular

180

ceği gibi aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulama-

ya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler yayımlamak sure-

tiyle de cevaplayabilmektedir. Dolayısıyla mükellefin izahat talebinin

karşılanmasında idare, bu talebin ne şekilde karşılanacağına kendisi

karar vermektedir.

VUK’un 369 uncu maddesi uyarınca, mükellefin izahat talebinin

özelge ile karşılanması durumunda, özelgede belirtilen idari görüşün

hatalı olduğu anlaşılırsa mükellefin ilgili işlemleri vergi tarhına konu

olmakta, ancak bu tarhiyat için vergi cezaları kesilmemekte ve gecik-

me faizi hesaplanmamaktadır. Buna karşılık, mükellefin izahat talebi-

nin sirküler ile karşılanması durumunda, mükellefin sirkülerde belir-

tilen konuya ilişkin işlemi için vergi tarhiyatı da yapılamamaktadır.

Sirkülerler; idareyi, rapor değerlendirme komisyonları ve vergi

inceleme elemanlarını bağlamaktadır. Özelgelerin bağlayıcılığı ise bir

önceki bölümde bahsedildiği üzere daha sınırlı düzeydedir. Özelgeye

rağmen, inceleme elemanının özelgeye uygun olarak yapılan ve vergi-

sel sonuç doğuran bir işlemi tenkit ederek tarhiyat önermesine engel

yoktur. Çünkü özelge ancak rapor değerlendirme aşamasında incele-

me elemanını da bağlayıcı bir niteliğe kavuşabilmektedir.

Dolayısıyla mükellefin izahat talep etme hakkının idarece karşı-

lanma yöntemi, mükellef açısından doğurduğu hukuki sonuçlar açı-

sından önemli farklılıklar ortaya çıkarmakta; izahat talebi özelge ile

karşılanan mükellef, sirküler ile karşılanan mükellefe göre daha dü-

şük bir koruma, idari güvenlik ve vergilemede belirlilik sağlamakta-

dır. Bu nedenle, özelge sisteminin işleyişine, özelge vermede araştırma

ve inceleme aşamalarının geliştirilmesine bağlı olarak, özelgeler için

de vergi tarh edilmemesi hususunun akademik çevrelerde ve maliye

çevrelerinde tartışılmasında fayda bulunduğunu düşünmekteyiz.

5.4. Özelge Sisteminin Danışmanlık Hizmetine Dönüşmesi

Yurtdışı örneklerinde özelge verilecek vergi türleri, konular veya

mükellef grupları itibariyle sınırlamalar söz konusu olmaktadır. Tür-

kiye uygulamasında ise vergi türü, konu veya mükellef gruplarına

ilişkin herhangi bir sınırlama olmaksızın, vergisel nitelikli her konuda

özelge verilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 2014 Faaliyet Rapo-