125

TBB Dergisi 2016 (125)

Berna ÖZTÜRK

273

6. Sözleşmenin Devrinin Meydana Geldiği An

Sözleşmenin devrinin meydana geldiğini anı açıklayan iki teori

vardır. Bunlar tasarruf teorisi ve sözleşme teorisidir. Tasarruf teorisine

göre sözleşmeyi devreden ve devralan tarafın anlaşmasıyla sözleşme

devredilir. Zira bu teoriye göre sözleşmede kalan tarafın beyanı sade-

ce onay niteliğindedir ve geriye etkili sonuç doğurur. Doktrinde bu

teori eleştirilmektedir. Nitekim, sözleşmede kalan tarafın rızasının ge-

riye etkili sonuçlar doğurması özellikle ani edimli sözleşmelerde söz-

leşmede kalan tarafın hangi andan itibaren başka bir kişiyle muhatap

olduğunu bilme şansını elinden alır. Ayrıca sözleşmede kalan tarafın

rızasının geriye etkili sonuçlar doğurması sözleşmeden doğan hak ve

borçların devir sözleşmesine göre belirlenmesi gerektiği amacına da

ters düşer.

Sözleşme teorisine göre ise sözleşmenin devri üç taraflı bir hukuki

işlem olduğundan her üç tarafın rızasını beyan ettiği an sözleşmenin

devredildiği andır. Zira, bu teoriye göre sözleşmenin devrinde her üç

tarafın da rızası kurucu niteliktedir.

7. Sözleşmenin Devrinin Sonuçları

A. Taraflar Bakımından Sonuçları

Sözleşmenin devriyle sözleşmedeki taraf olma sıfatı devreden yan-

dan devralana geçer. Sözleşmenin devri devreden, devralan ve sözleş-

mede kalan taraf açısından bazı sonuçlar doğurur. Öncelikle, sözleş-

menin devriyle birlikte sözleşmeyi devreden taraf sözleşmeden doğan

tüm hak ve borçları devralana bırakmaktadır. Sözleşmenin devrinden

önce doğan tüm alacak ve borçlardan devreden taraf sorumludur.

Doktrindeki bir görüşe göre sözleşmeyi devreden tarafın devirden

önce doğmuş olan borçları devralan tarafından yerine getirilmişse;

devralan devredene karşı sebepsiz zenginleşme olgusunu ileri sürüle-

bilir.

Sözleşmeyi devreden taraf, sözleşmedeki konumunu kaybeder.

Dolayısıyla sözleşmede kalan tarafa olan sorumlulukları sona erer.

Sözleşmeyi devralan taraf sadece var olan hakları değil gelecekte do-

Ayrancı, 147-148.

Ayrancı, 148-149.

Ayrancı, 120.