125

TBB Dergisi 2016 (125)

Berna ÖZTÜRK

275

doğuran haklar da sözleşmeyi devralan tarafa geçer. Ayrıca, sözleşme-

nin devriyle birlikte iptal, dönme, fesih gibi yenilik doğuran haklar da

sözleşmeyi devralan tarafa geçer.

Ancak, sözleşmenin iptaliyle birlik-

te sözleşme ilişkisi geçmişe etkili olarak sona erer. Böyle bir durumda

alınanların iadesi gündeme gelir. Bu iadenin sözleşmeyi devredene mi

yoksa devralana mı yapılacağı açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu konu

özellikle sürekli borç ilişkilerinde önem arz etmektedir. Sözleşmenin

devrinde iptal hakkı da devralana geçeceğinden bu hak gerek ani

edimli sözleşmelerde gerekse de sürekli sözleşmelerde devralan tara-

fından kullanılacaktır.

Sözleşmenin iptaliyle birlikte iade sözleşmeyi

devredenle devralan arasında mı yoksa sözleşmeyi devredenle veya

sözleşmeyi devralanla sözleşmede kalan arasında mı olacaktır? Dokt-

rinde bu durum “üçlü ilişkilerde sebepsiz zenginleşme” sorunu olarak

da adlandırılmaktadır.

İptal hakkını sözleşmeyi devralan tarafından

kullanılır. Dolayısıyla iade yükümlüsü veya alacaklısı da iptal hakkını

kullanan devralan taraf olacaktır. Sözleşmeyi devreden taraf açısın-

dan iade yükümlülüğü veya talebinin nasıl olacağı sorusu gündeme

gelebilir. Doktrindeki bir görüşe göre, sözleşmeyi devreden, sözleşme-

nin devri işlemini irade sakatlığı hallerine dayanarak iptal etmeli ve

edimlerin iadesini sözleşmeyi devralan taraftan talep etmelidir.

Bu-

rada bir yıllık hak düşürücü süre sözleşmeyi devredenin irade sakatlı-

ğını öğrendiği andan itibaren başlar. Eğer, sözleşmeyi devreden devir

anında irade sakatlığından habersizse, hak düşürücü süre devralan

esas alınarak belirlenir.

Sözleşmenin devriyle birlikte def’i hakları da sözleşmeyi devrala-

na geçer.

Sözleşmenin devriyle tüm alacak ve borçlar, yenilik doğuran hak-

lar ve def’ilerin yanı sıra kefalet, rehin gibi fer’i haklar da sözleşme-

yi devralana geçer. Doktrindeki bir görüşe, bir kıyas yapılarak TBK

m.198/2 hükmü burada uygulanmalıdır.

Anılan düzenlemeye göre

“

Bununla birlikte borcun güvencesi olarak rehin veren üçüncü kişinin ve ke-

Ayrancı, 132-133. Buz, Yenilik Doğuran Haklar, 355. Eren, 1255. Tosun, 172.

Buz, Yenilik Doğuran Haklar, 363.

Buz, Yenilik Doğuran Haklar, 360.

Buz, Yenilik Doğuran Haklar, 363.

Buz, Yenilik Doğuran Haklar, 363. Ayrancı, 142.

Tosun, 173.