

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine
310
zenleme şu şekildedir:
“Avrupa Birliği, insan onuruna saygı, özgürlük, de-
mokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları
da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kuruludur. Bu
değerler, çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve ka-
dın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için ortaktır.”
Burada öncelikle, insan onuru, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun
üstünlüğü ve insan haklarına saygının Avrupa Birliği’nin dayandığı
temel değerler olduğu belirtilmiştir. Buna ilaveten 2. fıkrada, bu değer-
lerin çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve
kadın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için
ortak olduğu ifade edilmiştir.
ABA’nın 2. maddesiyle ilgili olarak yapılması gereken ilk tespit,
kurucu antlaşmalarda yer alması nedeniyle burada öngörülen düzen-
lemenin Avrupa Birliği’nin hukuk düzeni bağlamında anayasal değere
sahip bir birincil hukuk normu olduğudur. Bu nedenle, söz konusu dü-
zenlemenin Avrupa Birliği’ne ilişkin yapısal bir norma yer verdiği ifa-
de edilmelidir. Birincil hukuk normu olmanın doğal bir sonucu olarak,
bu düzenleme normlar hiyerarşisinde Avrupa Birliği’nin ikincil hu-
kuk normlarının üstünde yer almaktadır. Dolayısıyla, Avrupa Birliği
organlarının kabul edeceği ikincil hukuk düzenlemelerinin ABA’nın
2. maddesine aykırı olmaması gerekmektedir. Bunların dışında, Birlik
hukukunun üstünlüğü ilkesi gereğince ABA’nın 2. maddesinin ana-
yasal düzenlemeler de dâhil olmak üzere tüm ulusal hukuk düzenle-
melerinin üstünde olduğu belirtilmelidir. Bu bakımdan, üye devletler
ABA’nın 2. maddesine aykırılık oluşturacak ulusal düzenlemelerden
kaçınmak zorundadır. Diğer yandan, kendisine atfedilen önemin
bir göstergesi olarak söz konusu düzenlemeye ABA’da ilk maddeler
arasında yer verilmiştir. ABA’nın sistematiği dikkate alındığında, 1.
maddede Avrupa Birliği’nin kuruluşuna ilişkin düzenlemeden hemen
sonra 2. maddede Avrupa Birliği’nin dayandığı temel değerlere yer ve-
rilmiştir. 3. maddede ise, Avrupa Birliği’nin gerçekleştirmeyi arzuladı-
ğı hedefler yer almaktadır. Temel değerlere 2. maddede yer verilmesi,
bu değerlerin Avrupa Birliği açısından arz ettiği önemi ortaya koy-
maktadır. Avrupa Birliği’nin gerçekleştirmesi gereken hedefleri ortaya
koyan 3. maddede 2. maddede belirtilen değerlerin geliştirilmesine yer
verilmesi de, bu değerlerin Avrupa Birliği bakımından sahip olduğu
önemi göstermektedir.