125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

310

zenleme şu şekildedir:

“Avrupa Birliği, insan onuruna saygı, özgürlük, de-

mokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları

da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kuruludur. Bu

değerler, çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve ka-

dın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için ortaktır.”

Burada öncelikle, insan onuru, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun

üstünlüğü ve insan haklarına saygının Avrupa Birliği’nin dayandığı

temel değerler olduğu belirtilmiştir. Buna ilaveten 2. fıkrada, bu değer-

lerin çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve

kadın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için

ortak olduğu ifade edilmiştir.

ABA’nın 2. maddesiyle ilgili olarak yapılması gereken ilk tespit,

kurucu antlaşmalarda yer alması nedeniyle burada öngörülen düzen-

lemenin Avrupa Birliği’nin hukuk düzeni bağlamında anayasal değere

sahip bir birincil hukuk normu olduğudur. Bu nedenle, söz konusu dü-

zenlemenin Avrupa Birliği’ne ilişkin yapısal bir norma yer verdiği ifa-

de edilmelidir. Birincil hukuk normu olmanın doğal bir sonucu olarak,

bu düzenleme normlar hiyerarşisinde Avrupa Birliği’nin ikincil hu-

kuk normlarının üstünde yer almaktadır. Dolayısıyla, Avrupa Birliği

organlarının kabul edeceği ikincil hukuk düzenlemelerinin ABA’nın

2. maddesine aykırı olmaması gerekmektedir. Bunların dışında, Birlik

hukukunun üstünlüğü ilkesi gereğince ABA’nın 2. maddesinin ana-

yasal düzenlemeler de dâhil olmak üzere tüm ulusal hukuk düzenle-

melerinin üstünde olduğu belirtilmelidir. Bu bakımdan, üye devletler

ABA’nın 2. maddesine aykırılık oluşturacak ulusal düzenlemelerden

kaçınmak zorundadır. Diğer yandan, kendisine atfedilen önemin

bir göstergesi olarak söz konusu düzenlemeye ABA’da ilk maddeler

arasında yer verilmiştir. ABA’nın sistematiği dikkate alındığında, 1.

maddede Avrupa Birliği’nin kuruluşuna ilişkin düzenlemeden hemen

sonra 2. maddede Avrupa Birliği’nin dayandığı temel değerlere yer ve-

rilmiştir. 3. maddede ise, Avrupa Birliği’nin gerçekleştirmeyi arzuladı-

ğı hedefler yer almaktadır. Temel değerlere 2. maddede yer verilmesi,

bu değerlerin Avrupa Birliği açısından arz ettiği önemi ortaya koy-

maktadır. Avrupa Birliği’nin gerçekleştirmesi gereken hedefleri ortaya

koyan 3. maddede 2. maddede belirtilen değerlerin geliştirilmesine yer

verilmesi de, bu değerlerin Avrupa Birliği bakımından sahip olduğu

önemi göstermektedir.