125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

314

değerler birliği olduğunu göstermektedir.

Ancak bu değerlerin Av-

rupa Birliği’nin yanı sıra üye devletlere de yol gösterdiği gözden kaçı-

rılmamalıdır. Dolayısıyla, ABA’nın 2. maddesinde yer alan değerlerin

Avrupa için ortak bir kimlik oluşturmanın yanında üye devletleri Av-

rupa Birliği çatısı altında bir araya getirerek bütünleşmeyi sağladığı

ifade edilmelidir. Kurucu antlaşmalarda dayandığı değerlerin açıkça

gösterilmesi, bir bakıma Avrupa Birliği’nin değerler birliği olarak nite-

lenmesi sonucunu doğurmuştur.

ABA’nın 2. maddesi, Avrupa Birliği’nin dayandığı hukuki değerle-

ri ortaya koymanın yanında girişeceği faaliyetlerde Avrupa Birliği’ni

yönlendirici işleve sahiptir. Bu değerler, belli bir şekilde hareket et-

meye sevk etmek suretiyle Avrupa Birliği’nin giriştiği eylemlere meş-

ruiyet de kazandırmaktadır. Bu bağlamda, Avrupa Birliği’nin gerek

içsel gerekse dışsal konulardaki eylemlerinde 2. maddede öngörülen

değerleri dikkate alması gerektiği belirtilmelidir. Nitekim ABA’nın

3. maddesinin ilk fıkrasında Avrupa Birliği’nin hedefleri arasında 2.

maddede yer alan değerlerin geliştirilmesine yer verilmesi de, Avru-

pa Birliği’nin içsel ve dışsal alandaki faaliyetlerinin bu değerleri ile-

ri taşıyıcı nitelikte olmasını gerekli kılmaktadır.

Başka bir ifadeyle,

ABA’nın 3. maddesinin 1. fıkrası Avrupa Birliği’nin kendi değerlerine

aykırılık oluşturacak eylemlerden kaçınmasını gerektirmektedir.

Avrupa Birliği’nin dışsal eylemlerinden yani dış ilişkilerinden

başlayacak olursak, ABA’nın 3. maddesinin 5. fıkrasında Avrupa

Birliği’nin dış dünya ile ilişkilerinde kendi değerlerini savunacağı ve

destekleyeceğinin vurgulandığı dikkat çekmektedir. Dolayısıyla, 3.

maddenin 5. fıkrasında da 2. maddede anılan değerlere atıfta bulu-

nulduğu belirtilmelidir. Öte taraftan Avrupa Birliği’nin dış eylemine

ilişkin genel hükümlere yer veren ABA’nın 21. maddesinin 1. fıkrasın-

da, Avrupa Birliği’nin uluslararası alandaki faaliyetlerinin dayandığı

ilkeler olarak demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve temel

özgürlüklerin evrenselliği ve bölünmezliği, insan onuruna saygı, eşit-

lik ve dayanışma ilkeleri ile Birleşmiş Milletler Şartı’nda yer alan il-

kelere ve uluslararası hukukun ilkelerine saygıya yer verilmiştir. Bu

Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 3; Benedikt Speer, DÖV 2001, s. 981; Sandfort, s.

5; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 11.

Bu konuda bkz. Walter Frenz, Rechtstheorie 2010, S. 41, s. 402.