125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

316

maddesinde yer verilen değerlerin Avrupa Birliği’nin kimliğini ortaya

koyduğunu söyleyebiliriz.

Bu nedenle, ABA’nın 2. maddesinin Avru-

pa Birliği açısından vazgeçilmez nitelikte bir temel norm olduğu ifade

edilmelidir.

Bu durum, ABA’nın 2. maddesinin Avrupa Birliği’nin di-

ğer düzenlemelerinin yorum ve denetimi bağlamında belirli bir etkiye

sahip olması sonucunu doğurmaktadır. Avrupa Birliği bakımından

vazgeçilmez tarzda çekirdek bir düzenlemeye yer vermesi nedeniyle,

ABA’nın 2. maddesi anayasaların değiştirilmesi yasaklanmış hüküm-

lerine benzetilmektedir. Nitekim doktrinde de, ABA’nın 2. maddesinin

kurucu antlaşmaların değiştirilmesi sürecinde Avrupa Birliği organ-

ları tarafından muhafaza edilmesi gereken bir norm olduğu belirtil-

miştir.

Diğer yandan, ABA’nın 2. maddesiyle oluşturulan değerler

sisteminin birçok açıdan Temel Haklar Şartı’nda öngörülen değerler

sistemine benzediği ifade edilmelidir. Zira her iki sistemde de benzer

değerlere yer verilmenin yanında insan onuruna diğer değerler karşı-

sında bir öncelik tanınmıştır.

ABA’nın 2. maddesinde sayılan değerler ayrıca Avrupa Birliği’ne

üye devletler arasında bir homojenliğin sağlamasına katkıda bulun-

maktadır.

Öncelikle ABA’nın 2. maddesinin 2. fıkrasında söz konusu

değerlerin üye devletlerde ortak olduğunun belirtilmesi, bu değer-

lerin Avrupa Birliği üyesi tüm devletlerde benimsenmiş olduğunun

varsayıldığını göstermektedir. Bu nedenle, tüm üye devletler ABA’nın

2. maddesinde anılan değerleri güvence altına almakla yükümlüdür.

Diğer yandan, ABA’nın 49. maddesi uyarınca Avrupa Birliği’ne katıl-

mak isteyen devletlerin bu değerleri benimsemiş olması gerekmek-

tedir. Başka bir deyişle, bu değerlere aykırı davranan devletlerin Av-

rupa Birliği’ne üye olması bir yana üyelik için başvuruda bulunması

dahi mümkün değildir. Bu noktada, 2. maddede yer alan değerlerin

Avrupa Birliği üyesi devletler bakımından sahip olunması gereken

müşterek bir paydayı ortaya koyduğu ifade edilmelidir. ABA’nın 2.

Hans von der Groeben/Jürgen Schwarze, Kommentar zum EU-/EG-Vertrag, 6.

Auflage, Baden-Baden 2003, EGV Art. 6, N. 1; Frenz, Rechtstheorie 2010, S. 41, s.

405; Calliess, JZ 2004, s, 1039.

Bkz. Frenz, Europarecht-6, s. 554; Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 13 vd.

Frenz, Europarecht-6, s. 554; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 12.

Bu konuda ayrıca bkz. Frenz, Rechtstheorie 2010, S. 41, s. 405 vd.; Calliess, JZ 2004,

s, 1041 vd.; Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 7; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art.

2, N. 9.