125

TBB Dergisi 2016 (125)

Ahmet M. GÜNEŞ

313

liği bakımından bağlayıcı nitelikte olduğuna dikkat çekmekte fayda

vardır. Zira ABA’nın 2. maddesinde Avrupa Birliği ve üye devletlere

yönelmiş hukuken bağlayıcı bir düzenleme öngörülmüştür. Nitekim

2. maddede belirtilen değerlerin ihlali, ABA’nın 7. maddesinde düzen-

lenen yaptırımların uygulanmasını gerektirmektedir. Bu bakımdan, 2.

maddede yer alan hukuki değerlerin etkileri itibariyle esasen hukuki

ilke niteliğine sahip olduğunu belirtmek gerekir.

4. Değerlerin Nitelik ve İşlevleri

ABA’nın 2. maddesinde yer alan değerler farklı nitelik ve işlevle-

re sahiptir. Bu bağlamda öncelikle, ABA’nın 2. maddesinin Avrupa

Birliği’nin bütünleşme sürecinin esas aldığı temel değerleri tanımla-

dığı ifade edilmelidir. Bu bakımdan, 2. maddede yer alan değerler Av-

rupa Birliği’nin dayandığı temel zemini ortaya koymaktadır. Avrupa

Birliği’nin anayasal metinleri olan kurucu antlaşmalardaki konumları

da, bu değerlerin Avrupa Birliği açısından sahip olduğu önemi tasdik

etmektedir. Zira bu değerlere, Avrupa Birliği’nin kuruluşuna ilişkin 1.

maddeden hemen sonra ve Avrupa Birliği’nin hedeflerini ortaya koyan

3. maddeden hemen önce yer verilmiştir. Bu noktada, 2. maddede be-

lirtilen değerlerin Avrupa Birliği’nin anayasal düzeninin temel unsur-

larından birini oluşturduğu vurgulanmalıdır. Bunun haricinde, tarih-

sel açıdan bakıldığında 2. maddede yer alan değerlerin İkinci Dünya

Savaşı’ndan sonra bürün Avrupa demokrasileri tarafından anayasal

düzeyde tanınan temel değerler olduğu ifade edilmelidir. Demokrasiyi

esas alan tüm Avrupa ülkelerinde ortak oluş, bu değerlerin Avrupa’da-

ki bütünleşme girişimlerin vazgeçilmez bir koşulu olmasını sağlamış-

tır.

Öte taraftan, ABA’nın 2. maddesinin 2. fıkrasında tüm üye devlet-

lerde ortak olduğunun öngörülmesi de bu değerlerin ortak bir kimliği

ortaya koyduğunu göstermektedir.

ABA’nın 2. maddesinde belirtilen

değerlerin Avrupa Birliği’ne temel oluşturması ve bu değerlerin ortak

bir Avrupalılık kimliğini ortaya koyması, Avrupa Birliği’nin esasen bir

Sandfort, s. 4; Christian Calliess/Matthias Ruffert, EUV/AEUV Kommentar, 4.

Auflage, München 2011, EUV Art. 2, N. 8; Christof Mandry, Europa als Wertege-

meinschaft, Baden-Baden 2009, s. 73.

Walter Frenz, Europarecht-6, Berlin 2010, s. 551.

Frenz, Europarecht-6, s. 551; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 11.