125

TBB Dergisi 2016 (125)

Emek BAYRAK

Sivil toplumun işin içine katılması, küreselleşmenin şekillendir-

meye çalıştığı iktidar modeline de uygun düşmektedir. Yönetişim

olarak isimlendirilen bu model, kamu yönetimini ve devletin yetki

alanının içeriğini yeniden belirlemekte ve devletin kapasitesini aşan

görevlerin vatandaşlar ve çeşitli topluluklar tarafından üstlenilmesini

önermektedir. Bu noktada modelin başlıca aktörleri; devlet (bürokra-

si), özel sektör (şirketler) ve sivil toplum olarak tanımlanmaktadır.

Sürece ilişkin diğer bir tartışma da; Foucault’un çözümlemelerin-

de geçen ve kapatma-hapsetme pratiklerinde gönderme yapılan “teh-

likeli sınıflar”ın tekrar gündeme gelmesidir. Tehlikeli sınıfın insan-

ları, sınıfların ötesinde ve hiyerarşinin dışında görülmektedir. Diğer

insanların yaşamlarına hiçbir faydalı katkısı olmayan ve genel olarak

ıslah edilmez, herhangi bir rolü olmayan insanlar olarak tanımlan-

maktadırlar.

Bu kitleye verilen tepkiler, bunların ıslah edilemez bir

kitle olduğu öncülünden yola çıkmaktadır. Eğilim, bu ıslah edilmez

kazanılmaz kitlenin dışlanması, yığınlaştırılması yönündedir. Bu algı-

layış, cezaevlerinin de dönüştürülmesini de içermektedir. Hapishane-

nin eski işlevi disipline edip, beden üretkenliğinden yararlanmakken,

post modern hapishanenin işlevi dışlamak ve hareketsiz bırakmak-

tır.

1990’lı yıllarla birlikte, devletlerin ıslah etmekten çok hapsetmeye

yöneldiği görülmektedir. Buna koşut diğer bir gelişme de hapsedilen

nüfusun gösterdiği benzerliktir. Siyahlar ve yoksullar nüfusun en çok

cezalandırılan kesimini oluşturmaktadır.

Ancak süreçte hayata geçirilmeye çalışılan reform girişimlerinde,

zıt yönlü uygulamalar görülmektedir. Bu reformlar, “demokratikleş-

tirme”, “insancıllaştırma” ve bazen de “ıslah” gibi söylemlerle sunulsa

da, asıl amaç cezalandırma iktidarının yeni tekniklerle sürece uyar-

lanmasıdır. Reformu şekillendiren, küreselleşme sürecidir ve cezalan-

Birgül Ayman Güler, “Devletin Yeniden Yapılandırılması”,

Düşün Dergisi

, S.7,

2000, s.7

Zgymunt Bauman, Çalışma, Tüketicilik, Yeni Yoksullar, Çev: Ümit Öktem, Anka-

ra: Sarmal Yay., 1999, s.126

Alev Özkazanç, “Örgütlü Modernliğin Çözülmesi Sürecinde Suçun Yeniden Si-

yasallaşması”, Ed: Yasemin Özdek, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Ankara:

Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme

Merkezi, 2002, s. 383

Evren Haspolat, Neoliberalizm ve Baskı Aygıtının Dönüşümü Türkiye’de Özel

Güvenliğin Gelişimi, 1.b., Ankara: Nota Bene Yay., 2012, s.104