125

TBB Dergisi 2016 (125)

Ali Tanju SARIGÜL

Burada karşılaştığımız diğer bir sorun ise aleyhe değiştirme ya-

sağının

(reformatio in peius)

söz konusu olup olamayacağı hususudur.

İtiraz mahkemesinin bu inceleme esnasında adeta bir istinaf yetkisi

kullandığı, bu nedenle CMK’nın 265. maddesi hükümlerine dayanıla-

masa bile, CMK m. 283 hükümleri kıyasen uygulanmak suretiyle aley-

he değiştirme yasağının itiraz kanun yolu bakımından da uygulanma-

sı gerektiği yönünde öğretide görüşler bulunmaktadır.

Ancak istinaf, temyiz ve yargılanmanın yenilenmesi kanun yol-

ları yönünden Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (m.283, m.307, m.323)

açıkça düzenlenmiş olan bu kurala, aynen mehaz Alman Ceza Usul

Kanunu’ndaki gibi, itiraz kanun yolu açısından yer verilmediği

görülmektedir.

Diğer yandan bu yasağın ceza miktarına ilişkin oldu-

ğu göz önüne alındığında, HAGB kararlarının bu yasağın kapsamında

değerlendirilemeyeceği düşüncesindeyiz. Dolayısıyla Yargıtay tarafın-

dan itiraz mahkemesi kararından ve aleyhe değiştirme yasağı kuralın-

dan bağımsız, eylemin daha ağır bir cezayı gerektirdiği gerekçesiyle

bozma kararı verilmesi mümkündür.

İtiraz mahkemesine tanınan yetkinin sınırsız değil de, suç

vasfı yönünden değerlendirme gibi HAGB incelemesine özgü, sı-

nırlı bir denetim olmasının ise kanaatimizce hukuki bir mesnedi

bulunmamaktadır.

Bu nedenle yasal bir düzenleme yapılmadığı sü-

rece genel itiraz hükümlerine göre inceleme yapılması gerektiği değer-

lendirilmektedir.

sinin hem şekil, hem de maddi açıdan denetime tabi tutulmasının yargılamanın

hızlandırılmasına yönelik çabaları olumsuz etkileyeceği şeklinde bir eleştiriyle

karşılaşılabileceğini, ancak kararın adil olmasının bu ilkeye göre öncelikli olduğu-

nu ve tercih edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Seydi Kaymaz, Ceza Muhakemesinde Aleyhe Değiştirme Yasağı, Nur Centel’e

Armağan, 2013, Cilt 19, S.2, s.1420; Gürühan, s.156-157.

Alman Ceza Usul Kanunu’nunda reformatio in peius kuralının (Verbot der

Schlechterstellung), istinaf (StPO m.331), temyiz (m.358/II) ve yargılanmanın

yenilenmesi(m.373/II) bakımından öngörüldüğü ve Kanunda bu yasağın uygu-

lanmasına ilişkin hükümlerin m.331’ de açıkça düzenlendiği, bu düzenlemeler

göz önüne alındığında itiraz kanun yolu açısından uygulanmasının mümkün ol-

madığı genel düşüncesi hakimdir (KG JR 81, 391, 392; SchleswigJurBüro 85, 1372;

Bloy JuS 86, 589; Schlüchter 663; aM Wittschier; Gossner/Cierniak, s.1190).

Centel/Zafer, s.726; Gürühan, s.156-157.

Karşıt görüşte Çığlı, s.415. Benzer görüşte Gürühan, s.155. Gürühan, itiraz incele-

mesinin kapsamı ile ilgili daha açık bir düzenlemeye gidilmesi gerektiğini belirt-

mektedir.