Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Haluk TOROSLU

115

nun doğabilmesi için, her olayda yukarıda ortaya konulduğu üzere,

model ajan ölçütü doğrultusunda bir öngörülebilirlik ve önlenebilirlik

değerlendirmesi yapılması gerekir. Bu değerlendirme sonucunda za-

rarlı neticenin öngörülebilir olmadığı sonucuna varılması halinde fail

sorumlu tutulamayacaktır. Buna karşın, özel taksir açısından varlığı

zorunlu olan, yazılı davranış kuralının iradi biçimde ihlali ve ortaya

çıkan neticenin söz konusu davranış kuralının önlemeyi amaçladığı

neticelerden biri olmasıdır. Bu halde, failin taksirli olduğunun kabul

edilmesi için ayrıca bir öngörülebilirlik değerlendirmesi yapılması,

tedbirsizlik ve dikkatsizlikle hareket ettiğinin ortaya konulması şart

değildir. Nitekim bu şekildeki taksirin esasını oluşturan tedbirsizlik

veya dikkatsizlik, yazılı kuralın ihlali ile somutlaşmaktadır. Zira ihlal

edilen bu kurallar belirli bir tip faaliyeti gerçekleştiren kimselere yö-

nelik olduğundan, halihazırda o mesleği veya faaliyeti icra eden, aklı

başında, makul bir insan nazara alınarak düzenlenmişlerdir ve dolayı-

sıyla söz konusu tedbirsizlik veya dikkatsizlik yargısı baştan itibaren

ihlal edilen kuralın içerisinde yer almaktadır. Daha basit bir ifadeyle,

belirli bir faaliyeti gerçekleştiren kimse, o alanda geçerli olan normları

ve bunlara uyulmasının bir takım zararlı neticelere engel olduğunu

bildiği veya en azından öyle kabul edildiği için, bu hususta ayrı bir

değerlendirmeye gerek kalmamaktadır. Ancak taksirin bu noktada

objektif sorumluluğa dönüşmesini engellemek için yazılı kuralların

her zaman kesin ve gerçek tedbir kurallarını düzenlemesi gerekmek-

tedir.

Yukarıda da belirtildiği üzere, yazılı davranış kurallarının ihlali

tüm sebep olunan neticeler açısından değil, yalnızca söz konusu nor-

mun önlemek amacını güttüğü, yani bunlara uymak suretiyle engelle-

nebilecek neticeler açısından söz konusu olur. Diğer neticeler açısından

taksirli sorumluluğun söz konusu olabilmesi için, failin davranışının

yazılı olmayan bir davranış kuralını ihlal etmiş olması gerekmektedir;

yani neticenin model ajan ölçütü doğrultusunda fail tarafından öngö-

rülebilir ve önlenebilir olduğunun ortaya konulması şarttır.

Bununla birlikte, eğer yazılı davranış normları belli bir faaliyet ya

da tehlikeli bir durum açısından uyulabilecek bütün tedbir kurallarını

Antolisei, s. 377; Mantovani, s. 371; Toroslu-Toroslu, s. 232.

Antolisei, s. 378; Mantovani, s. 371; Toroslu-Toroslu, s. 234.