Sayi126

Bilinçli Taksir Üzerine Bir Değerlendirme

114

olası neticenin meydana gelmesine kayıtsız kalınması durumunda

olası kast, öngörülen muhtemel neticenin meydana gelmesinin isten-

memesine rağmen, objektif özen yükümlülüğüne aykırı hareket edil-

mek suretiyle neticenin meydana gelmesinin engellenemediği halde

bilinçli taksir, öngörülebilir neticenin objektif özen yükümlülüğüne

aykırı hareket edilmiş olması sebebiyle öngörülemediği hallerde ise

basit taksir söz konusudur”.

4. Bilinçli taksir-özel taksir ilişkisi

Taksirin ortaya çıkış biçimlerinden bir diğeri de özel taksirdir.

Esas itibarıyla özel ve genel taksir arasında ontolojik bir fark bulun-

mamakta, ancak özel taksir herhangi bir davranış kuralının değil,

zararlı sonuçları önlemeye yönelik yazılı davranış kurallarının ihlal

edilmesinden kaynaklanmaktadır. Taksirin bu şekli genellikle ceza

kanunlarının dışında yer alan kuralların ihlalinden kaynaklansa da,

önleyici nitelik arz etmeleri halinde ceza normlarının ihlali de özel

taksire vücut verebilir.

İnsan bilgisinin gelişimi, tedbir kurallarının her geçen gün daha

da artan biçimde pozitif hukukun parçası haline gelmesini sağlar; bu

nedenle farklı konularda faaliyet gösteren bireylerin bu faaliyetten

doğabilecek zararlı sonuçları engellemek için uymak zorunda olduğu

çok sayıda yazılı norm mevcuttur. Ancak bunun anlamı, söz konusu

kurallara uyan kimsenin otomatik olarak taksire dayanan bir kınama

yargısından masun olacağı değildir. Tam aksine, her durumda genel

taksirin varlığına yol açabilecek bir alanın bulunup bulunmadığı araş-

tırılmalıdır; zira yazılı davranış kurallarının tüketici nitelikte olması

ve zararlı sonuçlara yol açabilecek tüm davranışları

a priori

olarak ön-

görmesi çoğu zaman mümkün değildir.

Özel taksir ile basit taksir arasındaki bir başka fark ise, davranış

kuralının ihlalinin faile isnat edilebilir olup olmadığının tespitine, bir

başka ifadeyle failin kınanabilir olup olmadığının nasıl ortaya konula-

cağı hususuna ilişkindir. Nitekim genel taksirden ceza sorumluluğu-

YCGK 05.10.2010, 2010/1-132-183; Demirbaş, s. 367.

Mantovani, s. 37; Antolisei, s. 377; Cadoppi-Veneziani, s. 294; Toroslu-Toroslu, s.

231. vd.

Cadoppi-Veneziani, s. 294.