Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Arif Barış ÖZBİLEN

303

talep hakkı bulunmasa da, onun, alacağın mevcudiyetinin ve değeri-

nin korunması bakımından kayda değer bir menfaatinin bulunduğu

da açıktır. Bu sebeple, taşınmaz maliki, rehinli alacaklının menfaatine

aykırı bir biçimde alacağın mevcudiyetini etkileyecek işlemleri ancak

rehinli alacaklının rızası ile gerçekleştirebilir.

114

Bilindiği gibi üzerinde rehin hakkı kurulan alacağın -diğer bir

deyişle, rehin yükü bakımından alacak rehninin- kapsamına; kural

olarak rehin verilen alacak, rehin verilen alacağa bağlı haklar

115

ve re-

hin verilen alacağa bağlı dönemli yan edimler girmektedir.

116

Alacak

rehninde, rehin konusu alacağa bağlı hakların rehin kapsamında olup

olmamaları hususunda, alacağın temlikine ilişkin TBK m. 189/f. 1 hük-

mü kıyasen uygulama alanı bulacaktır.

117

3) Yüklü taşınmazın mülkiyetinin başkasına devri

Üst hakkı ile yüklü olan taşınmaz mülkiyetinin başkasına devre-

dilmesi durumunda, taşınmazın yeni maliki, kural olarak üst hakkı

üzerinde kanunî ipoteğin kurulmasını talep etme hakkını elde etmez.

O, ancak yüklü taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını kazanırken,

yüklü taşınmaz malikinin üst hakkı sahibinden olan irat alacağını da

devralırsa, kanunî ipoteğin kurulması yönündeki talep hakkına sahip

olabilir. Zira üst hakkı iradını teminat altına alan kanunî ipoteği talep

hakkı, üst hakkı ile yüklenen taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkına

bağlı bir hak olmayıp, tamamen üst hakkı iradının ödenmesine ilişkin

alacağa bağlı bir haktır.

118

Kaldı ki, üst hakkı iradına ilişkin alacağın

kendisinin de taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkı ile bir bağlantısı

bulunmamaktadır. Bu nedenle, şayet taşınmaz maliki yalnızca taşın-

mazın mülkiyetini devreder, buna karşılık üst hakkı iradına yönelik

114

Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, sh. 1033; Sirmen, Alacak Rehni, sh. 77-80, 104;

Ballif, No. 568.

115

Rehin verilen alacağa bağlı (fer’i) haklardan bazıları, faiz ve cezaî şart gibi alaca-

ğın genişlemesine fayda sağlarken; kefile karşı olan hak, rehin ve hapis hakları

gibi diğer bazı fer’i haklar ise alacağa teminat olarak hizmet ederler. Bkz. Andreas

von Tuhr, Borçlar Hukuku I-II, Ankara 1983 (Terc. Cevat Edege), sh. 22.

116

Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. Ebru Şensöz/Arif Barış Özbilen/Burcu Savaş,

“Alacak Rehninin Teminat Altına Alınan Alacak ve Rehin Yükü Bakımından Kap-

samı”,

İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,

Özel Hukuk Sayısı, Yıl: 4,

Sayı: 8, Güz 2005/2, İstanbul 2005, sh. 245-250.

117

Sirmen, Alacak Rehni, sh. 71.

118

Ballif, No. 570; Steinauer, Tome III, sh. 129, dn. 83. Aksi yönde Piotet, sh. 144.