202 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
M. Kemal KORUCU
201
yetler aracılığıyla karşılanan bu temel ihtiyaç, 2014 yönetmeliğinde (ve
küçük farklılıklar dışında tüm ÇED Yönetmeliklerinde) 5 yol üzerin-
de hareket etmektedir. İlk olarak projemiz doğrudan ÇED raporu ge-
rektiren (ÇED Gereklidir) projeler listesine (EK-1/ÇED Uygulanacak
Projeler Listesi) giriyor olabilir. Bu durumda süreç şu şekilde işler: Bir
başvuru dosyasını (ÇED Başvuru Dosyası), verili bir format dâhilinde
(EK-3/ÇED Genel Formatı), Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum ya da
kuruluşlardan birine hazırlatmak zorundayımdır. Bu dosya Bakanlık
tarafından incelenecek ve uygun bulunursa ÇED süreci başlayacaktır.
Sürecin başlamasının ardından Bakanlığın taşra teşkilatı nezaretinde
bir “Halkın Katılımı Toplantısı” organize edilecek ve süreç ÇED rapo-
ru aşamasına taşınacaktır. Bakanlık tarafından oluşturulan bir komis-
yon tarafından yapılan değerlendirmeler ve halktan gelen dönüşler
doğrultusunda faaliyet için Bakanlık tarafından bir özel rapor formatı
belirlenecek, proje sahibi ÇED raporunu bu özel formata göre hazır-
latıp Bakanlığa sunacak, ilgili komisyon toplanıp kararını verecek ve
Bakanlığa bildirecektir. Bakanlıktan “ÇED Olumlu” kararı çıkarsa fa-
aliyet için bir engel kalmadı demektir. Olumsuz karar çıkması duru-
munda ise düzeltmeleri yapıp tekrar başvurmak durumundayızdır.
İkinci hareket biçimi, doğrudan ÇED raporu gerektirmeyip bir ön
değerlendirmeden (Ön Araştırma) geçirilmesi gereken projeleri ilgilen-
dirir. Mevcut yönetmelikte bu hareket «EK-2/Seçme Eleme Kriterleri
Uygulanacak Projeler Listesi» ile somutlaşmaktadır. Yani projemizin
biçimi EK-1’de bulunmayıp EK-2’deki listeye dâhil ise öncelikle pro-
jemiz için ÇED gerekip gerekmediğine karar verilecektir. Buna göre,
EK-4’te verilen “Proje Tanıtım Dosyası Hazırlanmasında Esas Alınacak
Seçme Eleme Kriterlerini Gösteren Format” ile uyumlu olarak bir “Pro-
je Tanıtım Dosyası” hazırlayıp Bakanlığa sunarız. Bakanlıktan ya da
yetki devredebileceği valilikten “ÇED Gereklidir” kararı çıkarsa EK-1
listesine tabi projeler için işleyen yukarıdaki prosedürü takip ederiz;
“ÇED Gerekli Değildir” durumunda ise projemize başlayabiliriz.
Üçüncü olarak ise, projemiz yeni olmayıp mevcut bir projenin bir
kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi planlaması olabilir. Bu du-
rumda yapılacak değerlendirmeler için 2014 ÇED Yönetmeliği’nin tu-
tumu bu yazının 2 numaralı dipnotunda İzmit BRİSA fabrikası örneği
üzerinden kısaca tartışılmıştı. Bu hususun tarihsel seyri ise ilerleyen
bölümlerde kapsamlı olarak tartışılacaktır.