dergi 127

Vergilendirme Yetkisinin Meşruluk Kaynakları: Optımal Vergilendirme İlkeleri ve Kamu Yararı

232

yöneticilerin, sözü edilen ortak iyinin peşinden gitme yükümlülükle-

rinin nasıl yorumlanacağı ve bu yükümlülüklerin nasıl yerine getirile-

ceği sürekli bir tartışma konusu olmuştur. Çünkü modern demokratik

ülkelerde grupların, kuruluşların ve yurttaşların arasında herhangi

bir ortak iyinin olup olmadığı varsa bile bunun nasıl bulunup ortaya

çıkarılacağı merak edilmektedir.

Özellikle 20. yüzyılda birey ve azınlık haklarının ağır ihlallerinin,

içinde bireyin eridiği toplum ve ulus gibi kolektif varlıklara dayanı-

larak meşrulaştırılmaya çalışılması, toplumun genel çıkarını ifade et-

mek üzere yeni bir kavrama başvurulması gereğini doğurmuştur. Bu

gereklilik sebebiyle klasik siyasal düşüncede “genel irade”, “ortak iyi”

gibi kavramların yerine günümüzde toplumun tüm üyelerinin çıkar-

larını ifade etmek üzere en yaygın şekilde kullanılan kavram “kamu

yararı” kavramı olmuştur.

Kamu yararından önce, sanayi toplumu öncesinde var olan Avru-

pa siyasi toplumunun ortak yarar ve ortak iyi anlayışında devletten

başka mevcut bir toplum yararı reddedilmekte iken,

günümüzde ar-

tık insanların topluluk ve örgütlerin kendilerini oluşturan kişilerden

farklı hedefler izleyebilecekleri ve bu hedeflere varmak için izlenen

politikaların birbirleriyle ve zaman içinde kendileriyle çelişebilecek-

leri fikri de kabul görmeye başlamıştır.

Fransız Devrimi ile devletten

önce ve öte mevcut bir kamu yararı reddedilerek toplum yararı Orta

Çağ’da olduğu gibi ilahi olmayan yani dünyevi, ussal ve anlaşılabilir

bir değer ölçüsü haline gelmiştir.

Bu bakımdan tanımlanması oldukça güç olan “kamu yararı”nın

geniş anlamıyla siyasal, sosyal ve hukuki boyutlara sahip soyut bir

kavram olduğunu söylemek gerekir. Ancak “kamu yararı” kavramı si-

yasal iradenin topluma yönelik politika ve faaliyetleri ile soyutluktan

çıkıp somut hale gelebilmektedir. Çünkü kamu yararı, siyasal bir ta-

sarruftur. Siyasal iradeye yön veren ideoloji ve bu ideoloji çerçevesinde

Robert Dahl, Demokrasi ve Eleştirileri, Çev. Levent Köker, Yetkin Yayınları, An-

kara, 1996, s. 357.

Oktay Uygun, Demokrasi Tarihsel, Siyasal ve Kültürel Boyutlar, XII Levha Yayın-

ları İstanbul 2011, s. 379.

N. Münci Çakmak, İdare Hukukunda Kuramsal Olarak Kamu Yararı, Seçkin Ya-

yınları, 2013, s,123.

Akıllıoğlu, s. 16.