301 / 437
Türk İş Mahkemelerinde Yargılama Usulü
300
Basit yargılama usulü HMK’nın 316-322. maddeleri arasında dü-
zenlenmiş, yazılı yargılama usulüne göre daha hızlı ve basit bir şekil-
de çözümlenmesi gerektiği düşünülen dava ve işler için getirilmiştir.
1086 sayılı HUMK döneminde bu yargılama usullerine ek olarak seri
ve sözlü yargılama usulleri de düzenlenmişti. Ancak bu yargılama
usullerinin fiilen işlerliği kalmadığı için HMK’da yer verilmemiştir.
Diğer kanunlarda sözlü ya da seri yargılama usulüne yapılan atıfların
da basit yargılama usulüne yapılmış kabul edileceği belirlenmiştir.
30.01.1950 tarihli, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda iş mah-
kemelerinde uygulanacak yargılama usulünün sözlü yargılama usulü
olarak belirlenmesine rağmen bu atıf yeni kanun ile birlikte basit yar-
gılama usulünü düzenleyen hükümlere yapılmış olacaktır. İş Mahke-
melerinde uygulanacak yargılama usulüne ilişkin 5521 sayılı İş Mah-
kemeleri Kanunu’nda özel birtakım düzenlemeler bulunmakla birlikte
bu kanunda boşluk bulunması halinde HMK’nın basit yargılama usu-
lüne ilişkin hükümler uygulanacaktır. Bu nedenle öncelikle basit yar-
gılama usulünün özellikleri açıklanıp iş yargılamasında uygulanan İş
Mahkemeleri Kanunu’ndaki özel düzenlemeler belirlendikten sonra
basit yargılama usulünün safhalarına da atıflar yapılarak iş mahke-
melerinde uygulanan yargılama usulü açıklanmaya çalışılacaktır.
1. Basit Yargılama Usulü
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda iki çeşit yargılama usulü ön-
görülmüştür. Bunlar yazılı yargılama usulü ve basit yargılama usulü-
dür. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen
sözlü ve seri yargılama usullerine yeni kanunda yer verilmeyerek, iş
mahkemeleri bakımından getirilen en büyük yenilik yargılama usulü-
nün değiştirilmesi olmuştur.
1
HUMK döneminde 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7.
maddesine göre iş mahkemelerinde sözlü yargılama usulü uygula-
nıyordu. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/3 maddesine göre ise işe iade
davaları seri yargılama usulüne tabiydi.
2
Bu hükümler, HMK’nın 316.
1
E. Baskan, (2013). “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin İş
Davalarındaki Yargılama Usulüne Etkisi”,
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi,
Anka-
ra 2013, 4 (12), s. 324.
2
Bu konuda bkz. S. Aktepe, “İşe İade Davalarının Medeni Usul Hukuku İlkeleri
Bakımından Değerlendirilmesi”,
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,