32 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Furkan KARARMAZ
31
- Maddi güç, “polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde
bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz
yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları
ile sair hizmet araçlarını,” ifade etmektedir.
Aynı maddeye göre polis,
- Meşru müdafaa halinde,
- Bedeni kuvvet ve maddi gücün direnişi kırmaya yetmemesi duru-
munda, direnişi kıracak ölçüde silah kullanma yetkisine sahiptir.
TVGYK’nın yirmi dördüncü maddesi, topluluk içerisinde küçük
bir grubun kanuna aykırı eylem ve tutumlarının bütün topluluğa mal
edilmemesi gerektiğini vurgulamıştır. Maddeye göre toplantı ve gös-
teri yürüyüşü içerisinde kanuna aykırı silah ve maddeler taşıyanlar
veya slogan atanlar varsa güvenlik güçleri öncelikle bunların uzaklaş-
tırılması ve toplantı veya gösterinin devam ettirilmesi yoluna başvur-
malıdırlar. Ancak, bu kişilerin sayı ve davranışları toplantının genel
olarak kanuna aykırı bir hal almasına neden oluyorsa müdahale edil-
mesi gerekmektedir. PÇKY’nin yirmi yedinci maddesi topluluğun içe-
risindeki küçük bir gruba veya topluluğun geneline müdahale edildiği
durumlarda kişilerin yakalanmasında gereği ölçüsünde zor kullanıl-
ması ve yakalanmış zanlılara karşı topluluğun tansiyonunu yükseltici
hareketlerden kaçınılması gerektiğini hükme bağlamıştır. Ancak ma-
alesef müdahale, yakalama ve nakil esnalarında ve de karakollarda
polisler tarafından kişilerin tekme tokat dövüldüğü, kişilere hakaret
edildiği, kadınlara cinsel tacizde bulunulduğu, erkeklerin fiili livata
ile tehdit edildiği ve az sayıda da olsa kişiler üzerinde sigara söndür-
me vb. ağır işkencelerin gerçekleştirildiği haberlere ve resmi raporlara
konu olmaktadır.
36
Keza AİHM’de de toplanma hakkıyla ilgili olan ve
Türkiye’nin mahkum edildiği kararların büyük çoğunluğu bildirim
şartının yerine getirilmemiş olmasından dolayı barışçıl gösterilere
kuvvet kullanılarak müdahale edilmesi ve müdahalelerin orantısız
sertliği gerekçeleri ile temellendirilmiştir.
37
36
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliği, 2013, s. 12.
37
Ziya Ç. Tanyar, s. 593.