dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ceren Zeynep PİRİM

341

Hiç şüphesiz, tartışmaların çıkış noktası Uluslararası Hukuk

Komisyonu’nun 31 Mayıs 2001’de konsensüs ile kabul ederek Birleşmiş

Milletler Genel Kurulu’na sunduğu Devletlerin Uluslararası Haksız Fi-

illerinden Kaynaklanan Sorumluluğunu Düzenleyen Maddeler Met-

nidir.

Uluslararası sorumluluk hukukunun yaşadığı dönüşümün en

belirgin kanıtı olan metin uluslararası sorumluluk kavramının tanı-

mını dahi değiştirmekte ve klâsik uluslararası hukuktan farklı olarak,

uluslararası hukuka aykırı bir fiil gerçekleştiren devletin sorumlulu-

ğuna gidilebilmesi için söz konusu fiil nedeni ile herhangi bir zarar

meydana gelmiş olması şartını aramamaktadır.

Uluslararası sorumluluk hukuku kurallarının tespiti ve tedvini için Milletler

Cemiyeti döneminde çalışmalara başlanmış ancak meseleyi 1930 Kodifikasyon

Konferansı’nın gündemine alan Uzmanlar Komitesi başarılı olamamıştır. 1955

yılında Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun gündemine alınan meseleye ilişkin

nihâî metin beş farklı raportörün başkanlığında - Frederico V. Garcia Amador

(1955-1961), Roberto Ago (1963-1979), Willem Riphagen (1980-1986), Gaetano

Arangio-Ruiz (1987-1996), James Crawford (1997-2001) - ve ancak kırkaltı yıl son-

ra oluşturabilmiştir. 31 Mayıs 2001’de Uluslararası Hukuk Komisyonu, Devlet-

lerin Uluslararası Haksız Fiillerinden Kaynaklanan Sorumluluğunu Düzenleyen

Maddeler Metni’ni konsensüs ile kabul etmiş ve böylece çalışmalara son nokta

ancak yarım yüzyıl sonra konulabilmiştir. Ceren Zeynep Pirim, “Uluslararası So-

rumluluk Hukukunda Devletlerin Ağırlaştırılmış Sorumluluğu: Kuramsal Bir De-

ğerlendirme”,

Milletlerararası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni

, İstanbul

2012, Yıl 32, S. 2, ss. 147-183, ss. 150-151; Alain Pellet, “Le nouveau projet de la

C.D.I sur la responsabilité de l’Etat pour fait internationalement illicite: Requiem

pour le crime?”, in Lal Chand Vohrah & Fausto Pocar & Yvonne Featherstone &

Olivier Fourmy & Christine Graham & John Hocking & Nicholas Robson (ed.),

Man’s Inhumanity to Man: essays on international law in honour of Antonio Cassese

The Hague 2003, ss. 655-684, s. 655; Patrick Daillier & Mathias Forteau & Ala-

in Pellet,

op. cit.

, s. 848; Francisco V. Garcia-Amador, “State Responsibility: some

new problems”,

Collected Courses of the Hague Academy of International Law

, Vol. 94,

1958, ss. 365-491, s. 369. Devletlerin Uluslararası Haksız Fiillerinden Kaynaklanan

Sorumluluğunu Düzenleyen Maddeler Metni ve metnin resmî yorum notları için

bkz. Draft articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts,

with commentaries, 2001, Text adopted by the International Law Commission

at its fifty-third session and submitted to the General Assembly as a part of the

Commission’s report covering the work of that session (A/56/10). Metnin Türkçe

tercümesi için bkz. Hakkı Hakan Erkiner,

Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Ulus-

lararası Sorumluluğu

, İstanbul 2010, ss. 307-327.

Bkz. Clarisse Barthe-Gay, “Réflexions sur la satisfaction en droit international”,

Annuaire français de droit international

, 2003, Vol. 49, ss. 105-128, s. 105; Pierre-Marie

Dupuy,

op. cit.

, s. 372; Bernhard Graefrath, “Responsibility and Damages Caused:

Relationship between Responsibility and damages”,

Recueil de l’académie de droit

international de La Haye

, 1984, Vol. 185, ss. 11-149, s. 34.