395 / 437
Taşınmazların Kiralanmasına İlişkin Sözleşmelerin Uygulanacak Hukuk, Milletlerarası Yetki ...
394
ve gerekse yabancı mahkemelerin yetkilendirilmesi bakımından yetki
anlaşmasının yapılması mümkündür. Nitekim HMK m. 18 uyarınca,
tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile ke-
sin yetki hallerinde yetki sözleşmesi yapılamayacağı kabul edilmiş-
tir. Taşınmazlara ilişkin kira sözleşmelerinin tarafların üzerinde sulh
olabilecek sözleşmelerden olması ve bu konuda kesin yetki kuralının
bulunmaması nedeniyle Türk mahkemelerini yetkilendiren yetki an-
laşmaları yapılabilecektir. MÖHUK m. 47 bakımından da, taşınmaz
kirasına ve kullanımına ilişkin uyuşmazlıklar borç ilişkisinden doğ-
maları ve münhasır yetki teşkil etmemelerinden dolayı yabancı mah-
kemeyi yetkilendiren yetki anlaşmasına konu olabilirler.
Türk milletlerarası tahkim hukuku bakımından taşınmazların
kiralanmasına ilişkin sözleşmelerin tahkime elverişli olup olmadığı
sorusuna cevap aranırken, öncelikle MTK m. 1 düzenlemesine bakıl-
malıdır. MTK m. 1 uyarınca, taşınmazların aynından doğan uyuşmaz-
lıklar ile tarafların iradelerine tabi olmayan uyuşmazlıklar, ilgili kanu-
nun uygulama alanı dışında bırakılmıştır. MTK’da yer alan hükmün
karşıt söyleminden yola çıkarak taşınmazların kiralanmasına ilişkin
sözleşmelerin, tahkime elverişli olduğu sonucuna varılacaktır. Bunun-
la birlikte, Yargıtay’ın kira sözleşmesinde kiracının zayıf tarafta olması
ve kira bedeline ilişkin uyuşmazlıkların kamu düzenine ilişkin olması
nedeniyle taşınmaz kiralarına ilişkin konularda tahkim yoluna baş-
vurulamayacağına ilişkin kararlar verdiği görülmektedir. Kanımızca,
MTK m. 1 açık hükmü gereğince sadece taşınmazın aynından doğan
davaların MTK’nın uygulama alanı dışında bırakılması nedeniyle, kira
bedelinin tespiti gibi taşınmaz eşya üzerindeki ayni hakka ilişkin ol-
mayan bir uyuşmazlığın tahkime elverişli olmadığı kararına varmak
MTK m. 1 hükmüne aykırılık oluşturacaktır.
Kaynakça
Akıncı Ziya, Milletlerarası Tahkim, genişletilmiş ve güncelleştirilmiş 4. bs., Vedat
Kitapçılık, İstanbul 2016.
Alibaba Arzu, “Yetki Sözleşmelerine İlişkin La Haye Konvansiyonu ve Hukuki ve
Ticari Konularda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi ve Mahkeme Kararları-
nın Tanınması ve Tenfizi Hakkında AB Konsey Tüzüğü’nde Yetki Sözleşmesi”,
Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası
Özel
Hukuk Bülteni
(“MHB”), Y. 29, S. 1-2, 2009.
Aybay Rona, Dardağan Esra, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar
İhtilafı), 2. bs., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008.