401 / 437
AİHM’İn Perinçek Kararı: “Soykırım İnkârı”/İfade Özgürlüğü İkileminin Aşılabilirliği
400
ilişkin değerlendirmeleri, AİHM kararının “kurumsal”statüsü ve iç-
tihadi değeri, karara yöneltilen eleştiriler ve kararın geleceğe dönük
önemi üzerinde durulacaktır.
I. Perinçek
Kararında Ön Meseleler ve Esasa İlişkin İncelemenin
Temel Parametreleri
AİHM Büyük Dairesi, başvurunun esasına girmeden önce iki “ön
mesele” yi aydınlatmakta yarar görmüştür:
1. AİHM’in Madde İtibarıyla (
Ratione Materiae
) Yetkisi ve
Soykırım
Mahkeme, başvurunun esasını incelemeden önce, başvuru konu-
sunun özelliklerini dikkate alarak, madde itibarıyla yetkisinin sınır-
larını hatırlatmak ihtiyacını duymuştur. Bu çerçevede AIHS’nin 19 ve
32/1. maddelerine atıfla yetkisinin “
Bu Sözleşme
ve protokolleri gereği
Yüksek Sözleşmeci Taraflar’a yüklenilen taahhütlere uyulmasını sağlamak”
ve “..
bu Sözleşme ve Protokollerinin yorumu ve uygulanmasına ilişkin tüm
sorunları”
incelemek şeklinde belirlenmiş olduğuna işaret etmiş, ayrı-
ca bu normatif referansa, Uluslararası Yugoslavya Ceza Mahkemesi,
Uluslararası Ceza Mahkemesi veya Lahey Adalet Divanı gibi cezai ya
da başka nitelikte bir yetkisinin bulunmadığını da belirtmiştir.
10
Mahkeme, ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki Erme-
ni halkının 1915 yılından itibaren maruz kaldığı “kitlesel katliam ve
tehcirin” (
massacres et
déportations massives/massacres and mass deporta-
tions
) uluslararası hukuk anlamında soykırım olarak nitelenip nitele-
nemeyeceğini belirtmek zorunda olmadığını (
n’est pas tenue
de dire/not
required to determine
), bu konuda hukuken bağlayıcı herhangi bir (
dans
un sens ou dans l’autre/one way or the other
) sonuca ulaşması noktasında
yetkili olmadığını da vurgulamıştır.
11
Bu şekilde Büyük Daire, daha ilk baştan yetkisinin; sadece İsviçre
Federal Mahkemesi’nin başvuran hakkındaki mahkûmiyet kararıy-
la Sözleşme’nin ifade özgürlüğüne ilişkin 10. maddesinin ihlâl edilip
edilmediği sorunsalıyla sınırlı olduğu mesajını vermek istemiştir.
10
Perinçek, par. 101.
11
Perinçek, par. 102