dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ekin ÖMEROĞLU

389

Taşınmaz kira sözleşmesinin taraflarından birinin ya da her iki-

sinin yabancı olması, sözleşmenin yapıldığı ya da ifa edileceği yerin

yabancı ülkede olması, sözleşme konusu taşınmazın yabancı ülkede

bulunması, borç ilişkisinin yabancı ülkede doğması, borç ilişkisine

uygulanacak hukukun yabancı bir hukuk olması hallerinde yetki an-

laşması bakımından da yabancılık unsurunun sağlanacağı kabul edil-

mektedir.

Yabancı mahkemeleri yetkilendiren yetki anlaşmalarının şeklen

geçerliliği bakımından bir şekil şartı aranmaktadır. Bununla beraber

MÖHUK m. 47, yetki anlaşmasının geçerliliğini yazılı delille ispat edil-

mesine bağlamıştır. Görüldüğü üzere yazılılık, bir sıhhat şartı olarak

kabul edilmemiştir. Yetki anlaşmasının yazılı bir şekilde yapılmamış

olmasına rağmen, varlığı her türlü yazılı delille ispat edilebiliyorsa,

yetki anlaşması geçerli olacaktır.

MÖHUK m. 47’de yer alan tüm bu şartlar yanında, yetki anlaş-

ması ile yetkilendirilen mahkemenin belirli olması şartının aranıp

aranmayacağı sorusu doktrinde ortaya atılmıştır. Bizim de katıldığı-

mız görüşe göre, MÖHUK m. 47 mahkemenin belirli olmasına yönelik

bir zorunluluk öngörmediği için, belirli olma şartının yabancı mahke-

melerin yetki anlaşması ile yetkilendirilmesi bakımından aranmama-

sı gerekir. Aynı zamanda, yetki anlaşması ile yetkilendirilen yabancı

mahkeme, yetkisine kendi usul hukukuna göre karar verecektir. Do-

layısıyla mahkemenin belirli olma şartını MÖHUK m. 47 taşımamak-

tadır.

Bunun yanında doktrinde, MÖHUK m. 47 hükmünde yer alan

“yabancı bir devlet mahkemesi” ifadesinin belirli bir mahkemeyi ifade

ettiği görüşü de ileri sürülmektedir.

Tüm bu açıklamalar sonucunda, taşınmazlara ilişkin kira sözleş-

meleri bakımından ve aynı zamanda taşınmaz üzerindeki şahsi hakka

ilişkin sözleşmeler bakımından (kiralanan taşınmazın tahliyesi, kira

sözleşmesinin feshi ile kiraya vermiş olduğu taşınmazı teslimi için

açılan dava, taşınmaz şatış vaadi sözleşmesinin feshine ve cezai şar-

tın ödenmesine ilişkin açılan dava, ipotekle temin edilmiş olan para

Nomer, Devletler Hususi Hukuku, s. 484; Çelikel, Erdem, s. 586; Doğan, s. 73.

Nomer, Devletler Hususi Hukuku, s. 484; Çelikel, Erdem, s. 591.

Çelikel, Erdem, s. 589; Doğan, s. 76.

Şanlı, Esen, Ataman-Figanmeşe, s. 394; Nuray Ekşi, “Uluslararası Ticarete İlişkin

Güncel İki Sorun: Sözleşme Bedelinin Yabancı Para Olarak Ödenmesi ve Yabancı

Mahkemenin Yetkisinin Tesisi”,

İstanbul Barosu Dergisi

, S. 10-11-12, 1998, s. 873.