402 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Deniz AKÇAY
401
Aslında, 17.12.2013 tarihli Daire kararında da AİHM’in “tarihçiler
ortamında devam etmekte olan bir tartışmanın konusunu oluşturan
tarihi sorunlarda hakemlik yapma durumunda olmadığı”
12
belirtilmiş
olmakla birlikte, soykırım konusunda yetkili olabilecek yargı organ-
ları hakkında herhangi bir ipucu vermemiş, yargı yetkisinin konu ve
kapsamını belirleyen Sözleşme’nin 19. ve 32. maddelerini de zikretme-
miştir.
Ayrıca, yetkiye ilişkin AİHS maddelerine atıfta bulunmaksızın,
tarafların kendisinden 1915 olaylarının gerçekliğini araştırmasının ve
bu olayların “soykırım” olarak nitelendirilmesinin yerindeliğini in-
celemesinin istenmediğini (
elle n’est pas amenée à se prononcer/it is not
required to determine..
) belirtmiş olmakla, soykırım konusunun Daire
tarafından bir yetki (
juridiction/jurisdiction
) sorunu olarak değil, talebe
bağlı olarak incelenebilecek bir konu olarak algılanmış olduğunu da
düşündürtmektedir.
13
Büyük Daire’nin Daire’ye göre yetki konusunda, daha açık ve
özellikle bu konuda hangi koşullarla yetkisinin var sayılabileceğini
belirtmesinin, “Ermeni Soykırımı” nın tarihsel bir gerçek olduğunun
kanıtlanmasına çalışılan Portekiz ve Montenegro yargıçlarının Daire
kararına eklenen on yedi sayfalık kısmî karşı görüşleri
14
bakımından
da anlam ve önem taşıdığı söylenebilir.
2. AİHM Yetkisinin AİHS’nin 17. maddesi Açısından
Değerlendirilmesi
“Ermeni Soykırımı” nın gerçekliği “açıkça saptanmış” (
clairement
établi
) bir tarihsel olay olup olmadığını araştırma konusunda Sözleş-
me hükümleri açısından madde itibarıyla (
ratione
materiae
) yetkisiz
olduğunu vurgulayan AİHM, başvurunun esasına girmeden önce ne
başvuranın, ne de dâvalı Hükûmetin gündeme getirmediği AİHS’nin
17. maddesinin Perinçek başvurusuna uygulanıp uygulanmayacağını
re’sen incelemeyi uygun görmüştür.
12
Perinçek, 2013, par. 99.
13
Perinçek, 2013, par. 111.
14
Perinçek 2013, Opinion en partie dissidente des Juges Vucinic et Pinto de
Albuquerque, s. 63-80.