dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Deniz AKÇAY

405

3. Perinçek Başvurusunun Esası: İfade Özgürlüğünün

Sınırlandırılmasında Uyulması Gereken Parametreler

AİHS’nin ifade özgürlüğüne ilişkin 10. maddesine uygulanabilecek

sınırlamalar maddenin ikinci paragrafında ayrıntılı biçimde sıralanmış

olduğu gibi, AİHM içtihatları da bu kıstasların ne şekilde uygulanması

gerektiği konusunda önemli açıklayıcı yorumlar getirmiştir.

10. maddenin ikinci fıkrasına göre:

“...

Görev ve sorumluluklar da yükleyen bu özgürlüklerin kullanılması,

yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenliğin, toprak bü-

tünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması

ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlâkın, başkalarının şöhret ve

haklarının korunması, gizli bilgilerin yayılmasının

önlenmesi veya yargı er-

kinin yetki ve

tarafsızlığının

güvence altına alınması için gerekli olan bazı

formaliteler, koşullar, sınırlamalar veya yaptırımlara tabi tutulabilir

.”

Yerleşik AİHM içtihatlarının geliştirdiği inceleme şemasına göre,

ifade özgürlüğüne yapılan bir müdahalenin AİHS’nin 10. maddesinin

ikinci fıkrasındaki üç genel kriterin tamamına uygun olup olmadığı-

nın incelenmesi gerekmektedir: a) Müdahalenin kanunla öngörülmüş

olması (

prévue par la loi/prescribed by law),

b) Müdahalenin maddenin

ikinci fıkrasında belirtilen amaçlardan birine ya da birkaçına uygun

olması, b) Müdahalenin demokratik bir toplum için gerekli olması. Bu

üç parametre

Perinçek

kararında büyük bir titizlikle ve özellikle, çok

sayıda alt parametreler de dikkate alınarak “eksiksiz” tanımlanabile-

cek derecede irdelenmiştir.

Müdahalenin Yasa ile Öngörülmüş Olması

Başvuranın ifade özgürlüğüne yapılan müdahale sonucunda

mahkûm edilmiş olması, ilk bakışta, İCK’nın mükerrer 261. madde-

sinin 4. fıkrasına dayanması bakımından müdahalenin yasallığı açık

olmakla birlikte, AİHM içtihadına göre, ifade özgürlüğüne getirilen

sınırlamanın şekli bakımdan yasaya dayanması yeterli olmayabilir:

Yasaya uygunluk kıstası, ayrıca, ulusal düzenlemenin, olayın cereyan

biçimi çerçevesinde doğurabileceği sonuçların önceden tahmin edile-

bilmesini de gerektirmektedir .

Perinçek, par. 131 ; Sunday Times v. United Kingdom (no.1), judgment of 26 April

1979, par. 48-49.