415 / 437
AİHM’İn Perinçek Kararı: “Soykırım İnkârı”/İfade Özgürlüğü İkileminin Aşılabilirliği
414
II.
Perinçek
Kararının Kurumsal ve İçtihadi Geleceği
Perinçek
kararının “geleceğinin” bir yandan, AİHM’in herhangi bir
ihlâl kararı olarak tabi olacağı statü, diğer yandan da önemli bir içtihat
olarak yansımalarının ne olabileceği açılarından değerlendirilmesinde
yarar bulunmaktadır.
1. Perinçek
Kararının “Kurumsal Statüsü”
Perinçek
kararının herhangi bir AİHM ihlâl kararı gibi bağlayıcı
olması niteliği dolayısıyla Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AKBK)
tarafından denetlenecek bir icra edilme sürecine tabidir. Öte yandan,
diğer Taraf Devletlerin uygulamasını da etkileyebilecek bir hukuksal
sorunla ilgili önemli Büyük Daire kararlarının haiz olduğu ve yine
AİHM içtihatlarına dayanan bir “
yorum/referans kaynağı oluştur-
ma
” (
res interpretata
) statüsü bulunmaktadır.
a) Perinçek
Kararının İsviçre Hükûmeti Tarafından İcra Edil-
mesinin Denetlenmesi
AİHM kararı tüm diğer ihlâl kararları gibi herşeyden önce
AİHS’nin 46. maddesinde öngörülen denetim mekanizmasına tabidir.
Buna göre:
“ 1. Yüksek Akit Taraflar, taraf oldukları dâvalarda Mahkeme’nin verdiği
kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler.
2. Mahkeme’nin kesinleşen kararı, icrasını denetleyecek olan Ba-
kanlar Komitesi’ne gönderilir”.
Genel olarak, AİHM kararlarının icrasında karara uymak için ala-
cakları önlemler konusunda dâvalı Taraf Devletlerin belirli bir takdir
yetkileri bulunmaktadır
. Perinçek
kararında tazminata hükmedilmedi-
ği için ayrıca kararın açıklanmasından itibaren üç ay içinde tazmina-
tın ödenmesi yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Ancak, kararı “icra etme” kavramı tazminatın ödenmesi ile sı-
nırlı olmayıp, gerektiğinde, ihlâlin tekrarlanmaması için alınma-
sı öngörülen önlemlerin de Avrupa Konseyi İnsan Hakları Genel
Direktörlüğü’nün (İHGD) aracılığıyla Avrupa Konseyi Bakanlar Komi-
tesi (AKBK) üyelerinin bilgisine sunulması gerekmektedir. Bu genel
şema, binlerce mahkeme kararının AKBK’da teker teker görüşüldüğü