139 / 545
138
Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)
eğitim birliğine yol süresi sonunda katılmamasını eyleminin iki ayrı
geç iltihak suretiyle bakaya suçunu oluşturduğu açıklamıştır.
148
Yine burada açıklanması gereken bir diğer konu AsCK m.63 ile
‘
Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapmak (AsCK m.81)’
149
suçu arasındaki
içtima ilişkisidir. Yukarıda da açıklandığı üzere bu iki suç tipi ile aynı
hukuki yararı koruyan barış zamanında sivillerin işleyebileceği askerî
suçlardandır(Bkz.353 sayılı AsYUK m.13). Uygulamada bazı durum-
larda bu iki suç tipi birbirleri ile karıştırılmaktadır. Örneğin, sevkini
geciktirerek kıt’asına bir sonraki celp döneminde katılmak isteyen bi-
rinin mazeret olarak sadece sevk dönemini kapsayan sahte bir doktor
alması halinde bu eylem aslında hem AsCK m.63 hem de AsCK m.81’i
ihlal etmektedir
150
. Bu noktada bu iki suç tipini birbirinden ayırmada
en önemli kriter failin kastı olmaktadır. AsCK m.63’te fail genel bir
kastla hareket ederken, AsCK m.81’de fail askerlikten kısmen/tama-
men kurtulmayı amaçlamaktadır. Nitekim bu husus AsCK m.81’de;
“
askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile/ kendisinin yapmağa
mecbur olduğu hizmetten büsbütün veya kısmen kurtulmak”
şeklinde gös-
terilmiştir
151
. Oysa AsCK m.63’te fail kabul edilebilir özrü olmadan
askerlik yükümlülüğünü geciktirmekte, emsali yükümlülerle birlik-
te zamanında yerine getirmemektedir. Bu durumda failin aynı anda
hem AsCK m.81, hem de AsCK m.63’teki suçun faili olması mümkün
görünmemektedir. Nitekim Askerî Yargıtay kararları da bu doğrultu-
dadır.
152
148
As.Yar.DK., 09.12.1999, 1999/151-218 E-K., As.Yar.Der. S.13, Y.2001, s.108-110.
149
AsCK m.81’in madde metni şöyledir: “(1) Askerlik çağına girenlerden askerlikten
büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile ismini değiştirenler, başkasını kendi
yerine tabib muayenesine veya askere gönderenler, başkasının hüviyet cüzdanını
veya askerî vesikasını kullananlar, askerlik işlerinde sahte
şehadetname
veya evrak
kullanan yahut her ne suretle olursa olsun hile ve desise yapanlarla kıt’aya veya
bir müesseseye intisab ettikten sonra kendisinin yapmağa mecbur olduğu hizmet-
ten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile hile yapanlar on seneye kadar ağır
hapis cezasile cezalandırılırlar. (2)Yukarıdaki fıkrada yazılı cezalar suç ortaklarına
da uygulanır. Az vahim hallerde altı aydan beş seneye kadar hapis cezası verilir”
150
Bu konuda ayrıntılı açıklamalar için bkz. Duran, ‘Askerlîkten Ceza Hukukunda
Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapmak Suçu (AsCK m.81)’, s.332 vd.
151
Duran, ‘Askerlîkten Ceza Hukukunda Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapmak
Suçu (AsCK m.81)’, s.346.
152
“…Afşin Askerlik Şubesi Başkanlığında asker alma işlem memuru olarak görevli
sanık M.B.’un, Ağustos 1996 celbine katılmaması nedeniyle bakaya olarak aran-
makta olan Y.K.’nın istemi üzerine bilgisayardaki kayıtlara girerek daha önce tan-
zim edilmiş olan sevk işlemlerini yok ettiği, adı geçen yükümlünün bakaya taki-