Dergi 128

160

Birleşik Devlet Modeli Olarak Irak Uygulaması

yönünde tavır ortaya koymuşlardır.

Türkmenler, Irak toplumunun

yaklaşık yüzde 10’unu teşkil etmelerine

rağmen 2005 Anayasası ha-

zırlanırken diğer azınlıklar ile yani Irak toplumunun yalnızca yüzde

1’ini oluşturan gruplar ile eşit tutulmuştur. Türkmen siyasetçilerinin

aynı görüşte olmamaları, anayasa hazırlanmasında Türkmenlerin ko-

numlarını zayıflatmıştır.

1. 2005 Anayasası’na Göre Devlet Yapısı.

1.1.

Yasama Organı

Yasama organı Millet Meclisi ve federal meclisten müteşekkildir.

Millet meclisinin oluşumu Irak Anayasası’nın 49. maddesinin 1. fık-

rasında düzenlenmiş olup bu hükme göre millet meclisi bütün Irak

halkını temsil eder ve her 100.000 kişiye bir sandalye düşecek şekil-

de seçilen vekiller tarafından yasama fonksiyonu icra edilir. Meclis-

te bütün halkın bütün kesimlerinin temsil edilmesine dikkat edilir.

Milletvekili seçimleri dört yılda bir yapılır. Anayasanın 49. maddesine

uygun olarak Millet Meclis’inde kadın temsili üye sayısının ¼’ünden

daha az olmaması hükmü parlamento seçimi kanunu ile getirilmiştir.

Yasama dönemi içerisinde bir suç ile suçlanmadıkça bir milletvekili-

nin tutuklanabilmesi için Meclis tarafından dokunulmazlığının kaldı-

rılması gerekir.

Millet Meclisinin görev ve yetkileri: federal yasaları çıkarmak ve

hükümeti denetlemektir. Irak’ın hükümet sistemi parlamenter sistem

olduğundan dolayı hükümet millet meclisi tarafından seçilmektedir

ve hükümetin görevinin devamlılığı millet meclisinin güvenoyuna

bağlıdır. Yasama organın ikinci kanalı Federal Meclistir. Federal Mec-

lis 2005 Anayasası’na eklenen yeni hususlardan biridir. Anayasanın

65. maddesine göre federal meclis adıyla bir yasama organı ihdas edil-

miştir. Bu meclis ise bölgelerden ve bir bölgeye dâhil olmayan vila-

yetlerin temsilcilerinden oluşmaktadır. Millet Meclisi üyelerinin üye

tamsayısının 2/3 çoğunluğuyla çıkartacağı bir yasa ile yapısı, üyelik

koşulları ve bu meclis ile ilgili tüm hususlar düzenlenecektir. Ancak

bugüne kadar söz edilen yasa çıkartılmamıştır. Anayasanın böyle bir

Mustafa Aydın, Ali Nihat Özcan, Neslihan Kaptanoğlu, (2007). Riskler ve fırsat-

lar kavşağında Irak’ın geleceği ve Türkiye. Tepav. 77.

O’Leary Brendan, (2006). The future of Kurdistan in Iraq. University of Penns-

ylvania Press.16

Irak’ın 2005 Anayasası’nın 49 ve 63 maddeler.