Dergi 128

161

TBB Dergisi 2017 (128)

Adil Sakran Zine el Abdin

sistemi benimsenmesinin hedefi bölgeler ve bir bölgeye dâhil olmayan

vilayetlerin temsil edilmesinde eşitliği sağlamaktır.

1.2. Yürütme

Anayasanın 66. maddesine göre, federal yürütme organı Cumhur-

başkanı ve Bakanlar Kurulu’ndan oluşur. Cumhurbaşkanı, parlamen-

ter sistemde yürütme erki içerisinde yer alır. Parlamenter sistem, yü-

rütmeyi devlet başkanı ile bakanlar kurulu arasında paylaştırmaktadır.

Buna göre, yürütmenin bir kanadında siyasi açıdan sorumsuz devlet

başkanı yer alırken; diğer kanadında ise bakanlar kurulu ve hükü-

met yer alır. 2005 Anayasası’nın 67. maddesine göre, Cumhurbaşkanı,

Devletin başıdır. Vatan birliğinin sembolüdür. Ülkenin egemenliğini

temsil eder. Anayasaya bağlılığı teminat altına alır. Irak’ın bağımsızlı-

ğının, egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün Anayasa hükümlerine

uygun olarak korunması için faaliyet gösterir. Cumhurbaşkanı Millet

Meclisi üyelerinin üye tamsayısının 2/3 çoğunluğu ile dört yıllık süre

için seçilir. İlk tur seçimde adayların hiç biri gerekli sayıda oy alamaz-

sa,

ilk turda en fazla oy alan iki aday arasında ikinci tur seçim yapılır

(madde 70). Bu turda en çok oy alan aday Cumhurbaşkanı ilan edilir.

Seçilen aday millet meclisi huzurunda 50. maddede belirtilen şekilde

yemin eder. Cumhurbaşkanı dört yıllık bir süre için seçilir ve bu süre

ancak bir kez uzatılabilir.

Cumhurbaşkanının bu görevini yapabilmesi için, tarafsız kişiler

arasından seçilmesi gerekmektedir. 2005 Anayasası’nda cumhurbaş-

kanının yetkileri, klasik parlamenter sistemdeki devlet başkanının yet-

kilerine göre çok genişletilmiş ve cumhurbaşkanının adeta yürütme,

yasama ve dışişleri konularında birçok yetkiye sahip olması, Irak’ın

parlamenter sistemini diğer klasik parlamenter sistemlerden çok farklı

kılmıştır. Irak Anayasası’nın benimsediği bu parlamenter sistem Irak’a

özgü bir parlamenter sistem haline gelmiştir.

Irak hükümetinin yani başbakan ve bakanlar kurulunun seçilme-

si anayasanın 76. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde hükmüne

göre, Cumhurbaşkanı seçildiği tarihi takip eden 15 gün içerisinde en

fazla sandalyeye sahip olan siyasi partinin adayını Bakanlar kurulunu

oluşturmakla görevlendirir. Yani millet meclisinin ilk oturumunda,

Cumhurbaşkanının seçilmesinden on beş gün sonra Millet Meclis’in-

de en çok sandalyeye sahip olan siyasi partinin adayı Bakanlar Kuru-

lunu oluşturmakla görevlendirilir. Başbakan adayı bu görev kendisine