Dergi 128

189

TBB Dergisi 2017 (128)

Abdullah ÖMERCİOĞLU

tedir. Bu bakımdan durumun, bir sorun olarak ele alınması ihtiyacı

hâsıl olmuştur.

Çalışmamızda; öncelikle vergi davasının hukuki niteliği tahlil

edilecek daha sonra bu davanın hüküm sonuçları incelenecek ve yu-

karıda değinilen sorun hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.

I. VERGİ DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ

Vergi uyuşmazlıklarından doğan davalar genel olarak idari dava

olarak ele alınır ve idari yargıda görülür. Vergi ceza hukuku açısından

öngörülen suçlar bakımından görülecek olan davalar ise ceza davaları

olarak adli yargıya (ceza mahkemesine) tabidir. Konumuz açısından,

Vergi Mahkemelerinin

görev alanına dâhil olan idari vergi davaları-

nın hukuki niteliği üzerinde durulacaktır.

Doktrinde vergi davalarının, iptal davası mı yoksa tam yargı da-

vası mı olduğuna dair bir fikir ayrımı vardır. Öğretide genel olarak

kabul edilen görüş, vergi davalarının genel niteliği itibariyle tam yargı

davası olduğudur. Çünkü vergi davalarında vergi yükümlüsü, salınan

bir verginin esasına ya da tutarına itiraz etmektedir.

Öte yandan ver-

gi davasının özü itibariyle iptal davası olduğunu savunanlar da var-

dır. Bu görüşe göre menfaat ihlalinin olması ve VUK m.377’deki dava

açmaya yetkili olanlardan hareketle vergi davaları iptal davası niteliği

taşımaktadır.

Bir diğer görüşe göre ise vergi nihayetinde bir idari iş-

lemdir, dolayısıyla idari yargının gerektirdiği dava türlerinden her biri

vergi davasının çeşidi olabilir. Nitekim İYUK m.2/a’da idari işlemler

hakkında hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaati ihlal edilenler

iptal davası; m.2/b’de idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları

doğrudan muhtel olanlar tam yargı davası açabilmektedir. Dolayısıyla

tam yargı davası açabilmek için, menfaat ihlali yeterli olmayıp, hak ih-

lali de gerekmektedir.

İYUK m.12’de de ilgililerin, haklarını ihlal eden

Abdullah Ömercioğlu, “Adil Yargılanma Hakkı ve Bu Hakkın Vergi Yargılama

Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Hukukçular Arası Makale Yarışması, TBB

Yayınları, Ankara 2014, s.135,136.

Bireysel vergi uyuşmazlıklarını çözme görevi vergi mahkemelerine verilmiştir.

Bkz. Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, Ekin, Bursa 2012, s.360.

A. Şeref Gözübüyük, Yönetsel Yargı, Turhan Kitabevi, Ankara 2009, s.266.

Mustafa Akkaya, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısında-

ki Konumu”,

AÜHFD

, C.46, Sa:1-4, 1997, s.198.

Çağlayan, s.534.