Dergi 128

267

TBB Dergisi 2017 (128)

Şafak PARLAK BÖRÜ

TMK. md.2’de hükme bağlanan dürüstlük kuralı çerçevesinde hareket

etmesi, inanç konusunu gerçek değeri üzerinden satması ve alacağın-

dan fazla kısmını inanana iade etmesi gerekmektedir.

143

İnançlı işlem ile devredilen hak tam olarak karşı tarafa geçtiğin-

den, yani inanılan inanç konusu malın tam olarak sahibi olduğu için;

inanç konusu malın bir üçüncü kişiye devredilmesi halinde, kural

olarak inanan üçüncü kişiye dava açamaz. Ancak inanılan ve üçüncü

kişi, inananın inanılana başvurup inanç konusunu alma hakkını or-

tadan kaldırmak amacıyla birlikte hareket ederek muvazaalı bir işlem

yapmışlarsa, inanan muvazaa nedeniyle sözleşmenin geçersizliğini id-

dia ederek dava açabilir.

144

İnançlı işlemlerin yasal düzenlemelere konu edilmemiş olması bu

tür işlemlere hangi hükümlerin uygulanması gerektiği sorusunu kar-

şımıza çıkarmaktadır. Bu konuda tarafların amaçları dikkate alınarak,

her olayın özelliklerine göre uygun düşen hükümlerin uygulanması

gerekirse de, mülkiyetin teminat amacıyla devrinde (teminat amaçlı

inançlı işlemlere) bünyesine uygun düşen rehin sözleşmesi ve vekâlet

sözleşmesi hükümlerinin

145

uygulanacağı kabul edilmektedir.

SONUÇ

Tarihi temellerini Roma hukukunda bulan ve güven esasına da-

yanan inançlı işlem, Türk Borçlar Kanunu’nda ve diğer yasal düzenle-

melerde yer almamakla birlikte varlığı doktrin ve uygulamada kabul

edilen bir kavramdır. İnançlı işlem ile inanan mülkiyet ya da alacak

hakkını belirli bir amaç veya belirli bir süre için inanılana geçirir. İna-

nılan hedeflenen amaca ulaşıldığında veya süre dolduğunda, araların-

da yaptıkları inanç anlaşması gereğince mülkiyeti veya alacak hakkı-

nı tekrar inanana devretme yükümlülüğü altındadır. İnançlı işlemler

inanç anlaşması ve mülkiyetin devri işlemi olmak üzere iki unsurdan

oluşmaktadır. İnanç anlaşması temel işlem niteliğindeki borçlandırıcı

işlem, devir işlemi ise mülkiyet veya alacak hakkını inanılana kazan-

dırmak için yapılan tasarruf işlemidir.

143

Özkaya, s. 53; Uygur, s. 203.

144

Özkaya, s. 55; Y

30.10.2000 T., E.12988, K.13223 (Uygur, s. 203-204).

145

Özsunay, s. 134; ayrıntılı olarak bkz. Oktay Özdemir, s. 676 vd.; Tandoğan

(Sempozyum), s. 76; Uygur, s. 204.