377 / 545
376
(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende Ücret ve Kuramın Görüşlerinin ...
yan David Ricardo kapitalist bir düzende ücretin en az, örtük bir de-
yişle, sefalet ücreti olması yönünde eğilim taşıdığını savlamaktadırlar.
Şimdi bu yazarların görüşlerini sırasıyla incelemek yerinde olacaktır.
Adam Smith, kapitalist düzende ortalama emek ücretlerinin, ço-
ğunlukla her yerde çıkar uyuşmazlığı içerisinde bulunan iki taraf ara-
sında yapılan bir sözleşmeye dayanacağını, işçilerin elden geldiğince
çok almak isteyeceklerini, patronların ise elden geldiğince az vermek
isteyeceklerini, bunlardan birincisinin emek ücretlerini artırmak,
ikincilerin ise bunu indirmek için kendi aralarında birleşmeye yatkın
olduklarını, ancak patron ile işçi arasındaki uyuşmazlıkta hangisinin
üstün çıkıp koşullarını ötekine ister istemez kabul ettireceğini önce-
den kestirebilmenin güç olmadığını, zira patronların sayıca az olduğu
için aralarında çok kolaylıkla birleşebilmelerinin olanaklı olduğunu,
ayrıca, yasaların patronların bir araya gelebilmesine izin verdiğini
veya en azından onların birleşmelerini yasak etmediğini, buna karşın
işçilerin birleşmesini yasak ettiğini belirtmektedir. Daha açık bir de-
yişle Smith, 18. yüzyıl Birleşik Krallığında işçinin ücretini indirmeye
karşın bir yasama işlemi, kısacası bir kanun bulunmamasına karşın,
emeğin bedelini yükseltmek isteyen kişilere karşı uygulanmak üzere
pek çok sayıda kanunun bulunduğunu, öte yandan patron ile işçi ara-
sındaki çatışmalarda patronların çok daha uzun boylu dayanabileceği,
somut bir deyişle, bir toprak sahibi, bir çiftçi, bir sanayici ya da tacirin
tek bir işçi tutmasa bile önceden edinmiş olduğu mal mevcuduyla ge-
nel olarak bir veya iki yıl yaşayabilir olmasına karşın, işçilerin çoğu-
nun bir hafta işsiz kalamayacağını, bir ay işsiz geçinebilenin pek az,
bütün bir yıl işsiz yaşayabilenin ise olanaksız gibi olduğunu, eninde
sonunda işçi için patron ne kadar gerekli ise patron için de işçinin o
derece gerekli olduğunu, ancak bu gereğin patron açısından o kadar
acil veya ivedi olmadığını belirtmektedir.
67
Smith, işçilerle olan savaşımlarında patronlar genel olarak üstün
konumda bulunsa da hatırı sayılır belirli bir süre için hatta en solda sı-
fır bir emek çeşidinde bile ortalama ücretlerin daha aşağıya inemeye-
ceği bir eşiğin bulunduğunu, bir insanın hep işi ile ömür sürmesinin,
bir başka deyişle, ücretinin hiç değilse geçimine yetmesi gerektiğini,
67
A. Smith, Milletlerin Zenginliği, (Özgün ismi The Wealth of Nations’dan çeviren;
Haldun Derin), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2006, s. 72.