Dergi 128

379

TBB Dergisi 2017 (128)

Hasan DURSUN

artıp, birdenbire çıkagelen olağanüstü darlık yıllarında azaldığı için

emeğin para ile belirtilen karşılığının bazen bunların birinde yükselip

ötekinde alçalacağını da ifade etmektedir.

Kapitalist ekonomik düzenin bir başka fikir babası David Ricardo

da kapitalist düzende ücret konusunda Marx ile benzer görüşleri sa-

vunmaktadır.

Ricardo, emeğin satın alınan ve satılan, miktarı azalan

ya da artan bütün diğer eşya gibi bir doğal fiyata, bir de piyasa fiyatına

sahip olduğunu, emeğin doğal fiyatının, emekçilerin soylarını bir art-

ma ya da azalma olmaksızın korumaları ve sürdürmeleri için gerekli

olan fiyat olduğunu belirtmektedir.

Ricardo, emekçilerin sayısını koruyabilmek için gereken güç ile

emekçinin kendisini ve ailesini geçindirebilme gücünün, onun ücret

olarak aldığı paranın miktarına değil, o parayla satın alabileceği besin,

zorunlu tüketim maddesi ve alıştığı rahatlık düzeyini karşılayabile-

cek eşya miktarına bağlı olduğunu, bu yüzden emeğin doğal fiyatı-

nın, emekçinin kendisini ve ailesini geçindirmesi için gereken besin,

ihtiyaç maddesi ve keyif eşyası fiyatı tarafından belirleneceğini, besin

ve temel ihtiyaç maddelerinin fiyatı yükselirse emeğin doğal fiyatının

da yükseleceğini, düşerse emeğin doğal fiyatının da düşeceğini ifade

etmektedir.

Ricardo, emeğin piyasa fiyatının ona gerçekte ödenen fiyat oldu-

ğunu ve arzın talebe oranını düzenleyen doğal işleyişle belirlenece-

ğini, emeğin kıt olduğunda pahalı, bol olduğunda ise ucuz olacağını

savunmaktadır. Düşünür, emeğin piyasa fiyatının, doğal fiyatından ne

kadar saparsa sapsın diğer mallarda olduğu gibi onun da doğal fiyatla

buluşma eğilimi içinde olduğunu belirtmektedir.

Smith, s. 94.

David Ricardo ile Karl Marx’ın kapitalist düzende ücret konusunda benzer gö-

rüşlere sahip olmasını son derece olağan olarak karşılamak gerekmektedir. Zira

Marx “değer” kavramını, İngiliz klasik ekonomisti Ricardo gibi emekle açıklamış-

tır. Bundan da öte her iki düşünür değeri emekle açıklarken tam ve mükemmel

rekabet halini dikkate almışlar, tekel ve tekelle karışık rekabet halini incelememiş-

lerdir. Bkz. Zarakolu, A. Temel Ekonomi Sistemleri Bilgisi, S Yayınları, Ankara

1978, s. 60.

D. Ricardo, Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri, (Orijinali, On The Prin-

ciples of Political Economy and Taxation’dan çeviren Barış Zeren), Türkiye İş Ban-

kası Kültür Yayınları, İstanbul 2008, s. 67.

Ricardo, s. 67.

Ricardo, s. 68.