Dergi 128

393 / 545

392 (Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende Ücret ve Kuramın Görüşlerinin ...
Türkiye’de asgari ücretin açlık sınırının altında saptanması yü-
zünden işveren kesimi, eski kölelik düzeninde efendinin sahip olduğu
konumdan daha iyi bir duruma gelmiştir. Zira yeni düzende işveren
yatırdığı sermayeden fedakârlık etmeksizin gerekli gördüğü anda
çalıştırdığı kişileri işten çıkarabilmekte ve köle emeğinden çok daha
ucuza işini yaptırabilmektedir.101 Marksistlerin bu görüşünün haklılı-
ğı, liberalizmin kuramsal kurucusu Adam Smith tarafından da teslim
edilmektedir. Gerçekten de Smith, bir kölenin, efendisinin sırtından,
özgür hizmetkârın ise aşınıp yıpranmasının kendi hesabına olduğu-
nun söylendiğini, ne var ki özgür hizmetkârın aşınıp yıpranmasının
kendi kesesi olduğu kadar efendisinin de sırtına olduğunu, gezgin-
ci ustalara ve her türden hizmetkârlara ödenen ücretlerin bu usta ve
hizmetkârların kendi aralarında birbirleriyle toplumun gereksinebile-
ceği artan, azalan ya da durağan talebe göre temelli sürüp gitmesini
olanaklı kılacak ölçüde olması gerektiğini, gerçi, özgür bir hizmetçinin
yıpranıp tükenmesi yine efendisinin kesesinden olsa da bunun bir kö-
leninkinden daha ucuza mal olacağını, kölenin yıpranıp tükenmesini
giderip onarmaya dönük ödeneklerin genelde ihmalci bir efendi veya
da özensiz bir kâhya tarafından yönetileceğini belirtmektedir. Yazar,
bundan ötürü özgür insanların yaptığı işin eninde sonunda, kölelerin
yaptığından ucuza geldiğini, bütün çağlarda ve tüm milletlerdeki de-
neyimlerin bunu açıkça gösterdiğini ifade etmektedir.102
Türkiye’de asgari ücretin sefalet ücreti, bir başka deyişle, açlık sı-
nırı altında saptanmasından daha vahim bir durumu ise kimi işveren-
lerin bu ücretin altında bile işçi çalıştırmalarıdır. Gerçekten de ülkede
yaygın bir şekilde kayıt-dışı istihdam olgusuyla karşılaşılmaktadır.
Gerçekten de 2015 yılı sonu itibarıyla kayıt dışı istihdam 8.937. 000 kişi-
ye ulaşmış, söz konusu istihdamın oranı ise %33,6 olarak saptanmıştır.
Bu oranı sektörler itibarıyla dağıtmak gerekirse tarım sektöründe kayıt
dışı istihdam %81,2, tarım dışı sektörlerde ise %21,2 olarak gerçekleş-
miştir.103 Kayıt dışı bir şekilde işçi çalıştıran işverenlerin elemanlarına
resmi olarak saptanmış asgari ücreti vermeyeceği açıktır.104 Zira bu
101 Krş. Engels, İngiltere’de Emekçi Sınıfın Durumu, s. 128.
102 Smith, s. 88-89.
103 M. Tağ, 2015 Yılı İstihdam Değerlendirmesi, Kalkınma Bakanlığı, Aralık 2015 Dö-
nemi, Ankara 2015, s. 4. , Erişim Tarihi, 10.3.2016).
104 Nitekim Aslan tarafından 2013 yılı sonu itibarıyla yapılan bir çalışmada, tam za-