397 / 545
396
(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende Ücret ve Kuramın Görüşlerinin ...
olduğundan
109
milyonlarca insan sefalet ücretlerine razı olmak
durumunda kalmaktadır.
110
Kanımızca bu tutum kabul edilemez.
Zira günümüz devleti, XIX. yüzyıl Batı Avrupa ülkelerinde oldu-
ğu gibi kişilerin salt güvenliğini sağlayan jandarma devlet değil-
dir, bu devlet Anayasanın 2. maddesinde belirtildiği üzere sosyal
bir devlettir. Sosyal devlet, herkesin insan haysiyeti ve onuruna
uygun bir şekilde yaşayabilmesi için ekonomik, sosyal ve kültü-
rel yaşama planlı bir şekilde müdahale eden bir devlettir.
111
İnsan
haysiyeti ve onuruna uygun bir şekilde
112
asgari ücretin belirlen-
mesi sosyal devlet ilkesinin bir gereğini oluşturmaktadır.
- Asgari ücret sürgit bir şekilde yüksek olarak saptanmalıdır. Ger-
çekten de asgari ücret, toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel ya-
şantısında derin etkiler doğurmaktadır. Bu bağlamda verimlilik
artışı ile birlikte asgari ücretin yüksek olarak saptanmasının, eko-
nomik gelişmeye, gelirin adil paylaşımına, hatta istihdam düzeyi-
ne olumlu etkiler sağladığı unutulmamalıdır.
113
- Asgari ücretin vergi dışı bırakılması gerekli olduğu gibi normal
ücret ve maaşların da asgari ücrete kadar olan kısmının da vergi
dışı bırakılması gerekmektedir. Yıllardır asgari ücretin vergi dışı
bırakılması yönünde çabalara rağmen Maliye Bakanlığı devletin
vergi gelirlerinde azalmaya yol açacağı kaygısıyla böyle bir talebi
desteklememektedir. Hâlbuki Anayasanın 2. maddesinde, Türkiye
109
2013 yılı sonu itibarıyla Aslan tarafından yapılan çalışmada ülkede toplam tam
zamanlı olarak ücretli çalışanların %34’ü (5,1 milyon kişi) asgari ücret ve altında
ücret alarak çalışmaktadır. 4 kişilik bir aile temelinde hesap yapılırsa asgari ücre-
tin Türkiye’de yaklaşık 20 milyon kişiyi ilgilendirdiği söylenebilir.
110
Krş. Talas, s. 65.
111
Sosyal devlet hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Özbudun, E. Türk Anayasa Huku-
ku, İkinci Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 1988, s. 103-114.
112
Türkiye’de asgari ücretin bu kadar düşük hesaplanmasında rol oynayan en büyük
etmen “ekonominin gerekleri” şeklinde ileri sürülen bir gerekçedir. Kanımızca bu
gerekçe tam anlamıyla bir “yanılsama” (illüzyon) oluşturmaktadır. Gerçekten de
Talas’ın belirttiği üzere, yoksulluktan doğan verim yetersizliğini gidermenin ilk
yolu, yeterli bir ücretin işçiye sağlanmasıdır. Emeğin gerçek değerinden az ücret
alan işçinin verimi, ister istemez ücretiyle orantılı bir duruma düşmesi kaçınılmaz
bir sonuç oluşturmakta, diğer yandan bir sanayiin sömürüye varan bir düzeyde
ücret ödemesi, öteki sanayilerde ödenen ücretleri de etkileyerek rekabet oluştur-
makta ve ücreti en düşük düzeye doğru çekmektedir. Bkz. Talas, s. 61. Bu görüş-
ten anlaşılacağı üzere asgari ücretin yüksek bir şekilde saptanması ekonomideki
verimi kaçınılmaz bir biçimde olumlu yönde etkiler.
113
Konu hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Talas, s. 70-75.