Dergi 128

Türk Hukukunda Siyasi Haklar ve Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu

meler getirmiştir.

1961 Anayasası’nın ikinci kısmı “Temel Haklar ve

Ödevler” başlığı altında dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler

şunlardır: “Genel Hükümler (m. 10-13)”, “Kişinin Hakları ve Ödevleri

(m. 14-34)”, “Sosyal ve İktisadi Haklar ve Ödevler (m. 35-53)” ve “Siyasi

Haklar ve Ödevler (m. 54-62)”. 1961 Anayasası’nın temel haklar ve hür-

riyetler konusunda Georg Jellinek’in klasik sınıflandırma sistemini be-

nimsediği görülmektedir.

1961 Anayasasında siyasi haklar ve ödevler, bir sonraki başlık al-

tında detaylı bir şekilde inceleyeceğimiz 1982 Anayasasındaki durum

ile sistematik olarak aynıdır.

5. 1982 Anayasa’sındaki Düzenleme

1982 Anayasası’nın temel hak ve hürriyetler konusundaki yaklaşı-

mı 1961 Anayasası’nda 1971 yılında yapılan değişikliklerin devamı ni-

teliğindedir.

Zira bu değişikliklerle 1961 Anayasası’nın ilk halindeki

düzenlemeler, hak ve hürriyetler açısından daha gerici nitelikte olmuş-

tur. 1982 Anayasası’nda da aynı tutum daha katı şekilde devam etti-

rilmektedir.

Bunun dışında sınıflandırma olarak 1961 Anayasası’nda

olduğu gibi Georg Jellinek’in klasik sınıflandırma sisteminin benim-

sendiğini görmekteyiz.

1982 Anayasası’nın ikinci kısmı “Temel Haklar ve Ödevler” başlığı

altında dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler şunlardır: “Genel

Hükümler (m. 12-16)”, “Kişinin Hakları ve Ödevleri (m. 17-40)”, “Sos-

yal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler (m. 41-65)” ve “Siyasi Haklar ve

Ödevler (m. 66-74)”.

Çalışmamızın asıl konusunu oluşturan 1982 Anayasası’nda siyasi

haklar ve ödevler kısmını ayrı başlık altında, daha detaylı bir şekilde

incelemek gerektiği kanaatindeyiz.

Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku,

s. 43.

Değişiklikler için bkz. RG 22.9.1971, S. 13964.

1961 ve 1982 Anayasaları üzerine, Anayasaların oluşumu ve içerikleri hakkında

bilgiler taşıyan bir çalışma için bkz. Bülent Tanör, İki Anayasa 1961-1982, Oniki

Levha Yayınları, 5. Baskı, İstanbul, 2013. Kitabın 17-21’inci sayfaları arasında 1961

Anayasası’nda temel hak ve hürriyetler ele alınırken; 121-125’inci sayfaları arasın-

da 1982 Anayasası’nda temel hak ve hürriyetler ele alınmaktadır.