519 / 545
518
Yargı Kararları, Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları ve İlgili Mevzuat Perspektifinde ...
2007 yılında Bandırma ilçesinde sağlık ve eğitim sektöründe faa-
liyet gösteren kamu ve özel kurum çalışanları ile yapılan alan araştır-
ması sonuçlarına göre; en fazla karşılaşılan psikolojik taciz davranışı,
%33,62 ile “yapılan işlerin sürekli eleştirilmesi”, %33 ile “sözün sürekli
olarak kesilmesi” ve %31 ile “üstlerine kendini gösterme olanaklarının
kısıtlanması” olduğu tespit edilmiştir. Çalışanların en fazla karşılaş-
tıkları olumsuz davranışlar başkalarının yanında küçük düşürülme,
alay edilme, sürekli eleştirilme vd. itibara yönelik saldırılardır. Bunu
kendini gösterme ve iletişime yönelik saldırılar ve yaşam kalitesi ve
mesleğe yönelik saldırılar takip etmektedir (Palaz vd, 2008: 50).
Akademik camiadaki psikolojik taciz davranışlarıyla ilgili olarak
2009 yılında ülkemizdeki üç devlet iki özel üniversitesinden toplam103
akademisyenle yapılan araştırma sonucuna göre, psikolojik taciz mağ-
durları en fazla “dedikodu yapılması, görmezden gelinmesi, önemsiz
görevler verilmesi, işle ilgili önemli bilgilerin saklanması, gayretlerin
küçümsenmesi, fikrinin çalınması, kendisi yokken toplantı yapılması,
sürekli kontrol altında tutulması, sözlü tacize maruz kalınması” gibi
davranışlarına maruz bırakılmışlardır (Tigrel ve Kokalan, 2009: 722).
2. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE PSİKOLOJİK TACİZ
Başta Anayasa olmak üzere, Ceza Kanunu, İş Kanunu, İş Sağlı-
ğı ve Güvenliği Kanunu, Medeni Kanun ve Devlet Memurları Kanu-
nu gibi yasal düzenlemelerde psikolojik taciz ile ilişkilendirilebilecek
birçok hükme yer verilmiştir. Ancak psikolojik taciz ifadesine, ilk
olarak 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar
Kanunu’nun 417. maddesinde açıkça yer verilmiştir. Bunun yanında,
bazı Kanun çalışmalarında psikolojik taciz tanımına yer verildiği de
görülmektedir.
6
Bu yasal düzenlemelerin yanında ikincil mevzuatta da psikolojik
tacizi önlemeye yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Örneğin, Kamu Gö-
revlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik’te psikolojik tacizi önleyici ilkeler yer almaktadır. Ayrıca
6
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu
Tasarı Taslağında, taciz, psikolojik ve cinsel türleri de dâhil olmak üzere, insan
onurunun çiğnenmesi amacını taşıyan veya böyle bir sonucu doğuran, yıldırıcı,
onur kırıcı, aşağılayıcı veya utandırıcı her türlü davranış olarak tanımlanmıştır.
Taslakta, psikolojik taciz unsurlarından olan ayrı tutma, işyerinde yıldırma, mağ-
durlaştırma ve nefret söylemi gibi tanımlara da yer verilmiştir.