101 / 405
100
Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Vergisel Sorumluluğu
Cezanın amacı, cezanın kendisi ile, yani ödetme ile ulaşılmak iste-
nen sonuçtur. Günümüz ceza hukuklarında ceza müeyyidesinin ama-
cı, suçluyu uslandırmaktır, ıslahtır, açıkçası kişinin düzeltilmesidir.
41
Ceza Kanunu’nun amacı TCK’nın 1. maddesinde; “kişi hak ve özgür-
lüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığı-
nı ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir.”
şeklinde yer almıştır.
42
İdari yaptırımların amacı ise; idari yaptırım kavramının tanımın-
dan hareketle tespit edilebilir. Bu kapsamda toplumdüzenini korumak
amacıyla idari düzene aykırı davranışları, düzen bozucu davranışları
önlemek şeklinde dile getirilebilir. Anayasa Mahkemesi tarafından da
bazı kararlarda bu amaca değinilmiştir. Bu itibarla amaç; İdari para
cezası, kabahat sayılan eylemin işlenmesini önlemeye yönelik caydırı-
cılık fonksiyonu gördüğü gibi, kamu açısından oluşmuş olan zararın
giderilmesi amacına da hizmet etmektedir.” şeklinde dile getirilmiş-
tir.
43
Bununla birlikte idari yaptırımların, ihlallerin önlenmesini, idari
işlemlerin uygulanmasının sağlanmasını, idari ihlalin kamu yararın-
da neden olduğu eksilmeyi gidermeyi amaçladığı söylenebilir.
Cezalar ve idari yaptırımlar amaçları bakımından değerlendiril-
diklerinde birtakım farklılıklar göze çarpmaktadır. Genel olarak ce-
zalar ile idari yaptırımların amacının yasaklanan davranışları yapan
kişilerin cezalandırılması ve bireylerin yasak alanlarının belirlenmesi
olduğu ve bu sayede de sosyal düzenin korunduğu sonucuna varılsa
da amaçları aslında farklıdır.
44
Bu kapsamda toplum düzeninin korun-
ması-idari düzenin sağlanması, ıslah caydırma, acı çektirme, kişinin
düzeltilmesi-kamu yararında meydana gelen eksilmenin giderilmesi
ve idarenin yüklediği yükümlülükleri yerine getirmeye zorlama, ih-
lalden sonra eylemi yapan kişiyi cezalandırma-ihlalden önce ihlalleri
önleme gibi birçok konuda amaçların farklı olduğu anlaşılmaktadır.
41
Zeki Hafızoğulları/Muharrem Özen; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Us-A
Yayıncılık, Ankara 2011, s. 431-432.
42
Bu düzenlemeye ilişkin öğretide birçok eleştiri yapılmıştır. Ancak bu çalışmanın
kapsamı itibariyle bu eleştirilere yer verilmeyecektir. Bu konuda bilgi için bkz.
Nur Centel/Hamide Zafer/Özlem Çakmut; Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta
Yayınevi, İstanbul 2011, s. 4-7.
43
Anayasa Mahkemesi’nin 1.3.2012 tarih, E: 2011/119 ve K: 2012/33 sayılı kararı.
44
Lütfi Duran; İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1982, s. 238; İl Han Özay; Günışığında
Yönetim, Alfa Yayınları, İstanbul 2002, s. 507.