156 / 405
155
TBB Dergisi 2017 (129)
Volkan ÖZÇELİK
zorundadır (pozitif bağlayıcı etki).
93
Hukukumuzda ise ZPO
§
318 gibi
bir hüküm bulunmamaktadır. Genel kabule göre ise mahkeme ver-
miş olduğu ara karardan gerekçesini açıklamak kaydıyla dönebilir.
Mahkemenin ara karardan dönebilmesinin istisnası usuli müktesep
haktır. Buna göre mahkemenin ara kararıyla, taraflardan biri lehine
usuli müktesep hak doğmuşsa, artık hâkim bu ara kararla bağlıdır.
94
Hâkimin ara karardan dönmesi, verdiği ara kararın aksine bir baş-
ka karar vermesi veya verdiği ara kararın gereklerinin yerine getiril-
memesi şeklinde olur.
95
Tatbikatta hâkimin tarafa kesin süre vermesi
halinde karşı taraf lehine usuli müktesep hak doğacağı kabul edil-
mektedir.
96
Bu anlamda hâkim, vermiş olduğu ara karardan açıkça
dönemeyeceği gibi, kararın sonuçlarının doğmasını engelleyecek yeni
bir karar da veremez. Hâkim ara kararla tarafa kesin süre vermiş ve
taraf işlemi yapmamışsa, hâkim kesin sürede işlemi yapmayan tarafa
yeni bir süre veremez.
97
Belirtilen bu kaideye aykırı olarak hâkim ta-
rafa yeni bir süre vermiş ve taraf da bu sefer işlemi yapmış olsa dahi,
yapılan işlem hukuki sonuçlarını doğurmaz.
98
Medeni usul hukukumuzda pozitif olarak düzenlenmiş hukuki
dinlenilme hakkı (HMK m. 27) adil yargılanma hakkının unsurların-
dandır (AY m. 36; İHAS m. 6). Hukuki dinlenilme hakkı temel yargı-
lama ilkelerinden olup adaletli ve hakkaniyetli bir yargılama yapıl-
masının taraf bakımından güvencesi olması nedenleriyle önemlidir.
Hâkimin vermiş olduğu ara karar tarafın hukuki dinlenilme hakkını
açıkça ihlal ediyorsa, bu ara karar karşı taraf lehine usuli müktesep
93
Peter Arens/ Wolfgang Lüke, Zivilprozessrecht (Erkenntnisverfahren, Zwang-
svollstreckung), 6. Auflage, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München 1994,
s. 257.
94
Ara karardan dönülüp dönülemeyeceği konusunda açıklama için bkz. Boran Gü-
neysu, s. 161-165.
95
Muşul, s. 233.
96
14. HD, 21.10.2000, 4512/6600 (Yılmaz, Şerh, s. 696); 1. HD, 11.09.1996, 8913/9700
(Yılmaz, Şerh, s. 697); HGK, 10.10.2001, 14-940/709 (Yılmaz, Şerh, s. 703-704); 15.
HD, 14.01.2014, E. 2013/6503, K. 2014/203
(www.kazanci.com); HGK, 05.03.2014,
E. 2013/9-651, K. 2014/202
(www.kazanci.com); HGK, 19.11.2014, E. 2013/22-1319,
K. 2014/927
(www.kazanci.com); 9. HD, 11.04.2012, E.2010/5215, K. 2012/12366
(www.kazanci.com); HGK, 30.01.2013, E. 2012/19-671, K. 2013/151 (www.kazan-
ci.com); 9. HD, 12.06.2012, E. 2010/13242, K. 2012/20446
(www.kazanci.com).
97
Kuru, Usul- V, s. 5442; Kuru, s. 644.
98
15. HD, 14.01.2014, E. 2013/6503, K. 2014/203
(www.kazanci.com).