Dergi 129

152

Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Verdiği Kesin Süre

Hâkim tarafından verilen kesin sürenin konusu, tarafın yapması

istenen usul işlemidir. Taraf, verilen kesin sürede bu işlemi yapmaz-

sa ortaya çıkacak yaptırım da sadece o işlem için olur. Nitekim kesin

sürenin taraf için yaptırımını düzenleyen hüküm (HMK m. 94/3), bu

yargıyı doğrulamaktadır: “Kesin süre içinde yapılması gereken işlemi,

süresinde yapmayan tarafın

o işlemi

yapma hakkı ortadan kalkar.” O

halde kesin sürede taraf işlemi yapmasa bile, bu durum her zaman için

yargılamanın son bulmasına neden olmaz. Tarafın işlemi yapmaması,

sadece o işleme somut yargılamada bağlanan sonuçlara etki eder. Eğer

taraftan istenen, verilen kesin süre içinde tanığın adresinin bildirilme-

si ise, tarafın adres bildirmemesi halinde o tanığın dinlenilmesinden

vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir (HMK m. 240/3). Yargılamaya

ise varsa diğer deliller ile devam edilir. Ayrıca açıklama ve ispat hakkı,

hukuki dinlenilme hakkının unsurlarından biri olduğu için, tarafın

mahkemeye delil ibraz etmesinin temini hukuki dinlenilme hakkının

gerçekleşmesine hizmet eder.

Hâkim ara kararla vermiş olduğu kesin

sürede taraftan, delili ibraz etmesini veya gerekli avansın yatırılması-

nı istediği halde, taraf ara kararda belirtilen işlemi yapmazsa, sadece

o delil için tarafın açıklama ve ispat hakkından feragat ettiği kabul

edilmelidir.

Kesin sürenin yaptırımı, kendisine usulüne uygun ara karar ile

kesin süre verilen taraf için tatbik edilebilir. Taraf, duruşmada hazır

bulunuyorsa usulüne uygun verilen ihtarlı ara karar ile duruşmada

hazır bulunmuyorsa yine usulüne uygun verilen ara kararın meşru-

hatlı tebliği ile kesin süreden haberdar edilmelidir. Tarafa usulüne uy-

gun bir ara karar ile kesin süre verilmeden kesin sürenin yaptırımının

uygulanması mümkün değildir.

Hâkimin kesin olarak belirlediği süre içinde elde olmayan sebep-

lerle bir işlemi yapamayan kimse eski hale getirme talebinde bulu-

nabilir (HMK m. 95/1). Medeni usul hukukumuzda taraf, kesin süre

rafın eski hale getirme yoluna başvurması mümkündür (Blomeyer, s. 110; Schwab,

Martin, Zivilprozessrecht, 3. Auflage, C.F. Müller, Berlin 2010, s. 107, 303; Jauernig,

Othmar/Hess, Burkhard, Zivilprozessrecht, 30. Auflage, Verlag C.H. Beck, Münc-

hen 2011, s. 131).

Özekes, s. 123.

Özekes, s. 151.

HGK, 19.11.2011, E. 2013/22-1319, K. 2014/927