165 / 405
164
Türk ve İsviçre Hukuklarında Evcil Hayvanlara Verilen Zararlara İlişkin Özel Hukuktan ...
Öğretideki diğer bir görüşe göre ise, İMK m. 641a hükmü ile hakkın ko-
nuları arasına yeni bir kategori eklenmiştir.
9
Kanımızca İMK m. 641a hükmü ile hayvanlar hakkın süjesi haline
gelmemiştir. Benzer şekilde, hakkın süjeleri ve konuları arasında yeni
bir kategori yaratılması da söz konusu değildir. Zira kanun koyucu,
insan-hayvan ilişkisini, iki insan arasındaki ilişkiye eş değer görme-
miş, yalnızca, insan-hayvan ilişkisine insan-eşya ilişkisinden daha
fazla değer atfetmiştir.
10
Ne var ki, kanun koyucunun toplumsal bir
hassasiyete yanıt verdiği bu düzenlemenin varlığının göz ardı edilme-
si de kabul edilemez.
İBK m. 641a hükmü, hayvanları hakkın süjesi haline getirmemek-
teyse de, bu hükümde benimsenin ilke, İsviçre’de hayvanların hukuki
konumunu iyileştirmeyi amaçlayan yasal düzenlemelerin temel felse-
fesini teşkil etmektedir. İşte hayvanların eşya olmadıkları ilkesi üze-
rine inşa edilmiş olan çeşitli hükümlerden ikisi de, evcil hayvanlara
zarar verilmesi halinde failin özel hukuktan doğan sorumluluğunu
düzenleyen İBK m. 42/3 ve 43/1
bis
hükümleridir. Nitekim İBK m. 42/3
hükmü hayvanın piyasa değerini aşan tedavi masraflarının tazmini-
ne izin vermekte, İBK m. 43/1
bis
düzenlemesi ise hayvanın duygusal
değerinin tazminat hesabında dikkate alınmasını emretmekte olup,
her iki düzenleme de İMK m. 641a’da benimsenen “hayvanların eşya
olmadıkları” ilkesinin pratik değer taşıyan yansımalarıdır. Bu nedenle
çalışmamızın konusunu oluşturan İBK m. 42/3 ve 43/1
bis
hükümleri
uygulanırken hayvanlara herhangi bir eşya gibi muamele edilmemesi
gerektiği daima göz önünde tutulmalıdır.
11
bağımsız olarak, her türlü hayvanı kapsamaktadır. CHK-Arnet/Belser, Art. 641a,
N.3. Bu düzenlemenin, hayvanların duygusal varlıklar olması sebebiyle yapıldığı
gerekçesiyle, hükmün yalnızca omurgalı hayvanları kapsayacağı görüşünde bkz.
de Poret, N. 326-332.
9
Wolfgang Wiegand, Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB Art.
1-61 SchlT ZGB, (Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Wolfgang Wiegand (ed.)),
Helbing Lichtenhahn, Basel 2011, Art. 641a N. 4; Strunz, s. 14.
10
Schneider Kayasseh, s. 144.
11
Örneğin, Brehm’in savunduğu şekilde, insanlardan farklı olarak, ölenin bir hay-
van olması durumunda yerine yenisinin satın alınabileceğini ileri sürmek hükmün
amacını anlamamak veya görmezden gelmek anlamına gelir. Roland Brehm, Ber-
ner Kommentar, Band/Nr. VI/1/3/1, Die Entstehung durch unerlaubte Hand-
lungen, Art. 41-61 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht,
(Heinz Hausheer / Hans Peter Walter (ed.)), Stämpfli, Bern 2013, Art. 43 OR, N.
89g; Roland Brehm, “Les nouveaux droits du détenteur en cas de lésion subie par