Dergi 129

238

Kira Tespit Davası ve Esasları

rek bulunmamaktadır.

Ayrıca kira bedelinin belirlenmesi hususun-

da esas ilkenin sözleşme serbestisi olması, tespite ilişkin hükümlerin

emredici olması ve emredici hükümlerin de dar yorumlanması gerek-

tiğinden, TBK m. 344- 345 hükümleri konut ve çatılı işyeri kiralarıyla

sınırlı olarak uygulanmalıdır.

Buna karşılık, olması gereken hukuk bağlamında, konut ve çatılı

işyeri kiraları dışındaki kira sözleşmelerine yönelik, genel hüküm ni-

teliğinde kira bedelinin belirlenmesi düzenlemesine yer verilmemiş

olması da eleştirilmektedir. Buna göre, konut ve çatılı işyeri kirası kap-

samına girmeyen kira sözleşmelerinde, kira bedelinin belirlenmesinin

tarafların iradelerine bırakılmış olması ve bu konuda sınırlayıcı genel

bir hükme yer verilmemesi, değişen ekonomik yapı karşısında tarafla-

rın yararına ve kira sözleşmesinin yapısına uygun düşmemektedir.

Örneğin, mermer istif yeri olarak kullanılan arazi ile ilgili olarak da,

kiraya verenin kira ilişkisinin devamını ve emsallere göre kira bede-

linin yükseltilmesini isteyebilmesi ve bu kira bedelinin belirlenmesi

isteminin de bir kira tespit davası olarak değerlendirilmesi gerekir.

Konut ve çatılı işyeri kira sözleşmeleri de belirli veya belirsiz süreli

olarak yapılabilirler. Kira sözleşmesinin belirli süreli olması halinde,

kira bedelinin yenilenen dönemler için tespitinin istenebileceği kuş-

kusuzdur. Buna karşılık, belirsiz süreli sözleşmelerde TBK m. 344’ ün

uygulanıp uygulanamayacağı düşünülebilir. TBK m. 347/II’ye göre,

belirsiz süreli konut ve çatılı işyeri kiralarında kiraya veren ancak on

yılın sonunda, sözleşmeyi fesih bildirimiyle sona erdirebildiğinden;

kira sözleşmesinin başlangıcından itibaren kira bedelinin on yıl sürey-

le tespiti imkanının sınırlanması ve bedelin sabit kalması hakkaniyete

uygun sonuçlar doğurmayacaktır.

Bu nedenle belirsiz süreli konut

ve çatılı işyeri kiralarında da kira bedelinin belirlenmesine ilişkin hü-

kümlerin uygulanması gerekir.

Gümüş, s. 61; Kaya, s. 176.

Kaya, s. 179.

Aydemir, s. 254; Aydoğdu- Kahveci, s. 609.

Kaya, s. 176; İnceoğlu, s. 138; Öncü, s. 311; Belirsiz süreli konut ve çatılı işyeri söz-

leşmelerinde, kiralayanın da sözleşmeyi fesih bildirimi ile sona erdirme imkanı

elde edene kadar olan on yıllık sürede kira tespit davası açabileceği yönünde bkz.

Gümüş, s. 62.