281 / 405
280
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni
güvence altına alınan borç tutarının onda biri oranında idarî para ce-
zası uygulanabileceği gibi; 15’inci maddenin 3’üncü fıkrası gereği, bor-
cunu ödeyen ve bunu belgeleyen borçlunun da rehnin terkinini talep
etme hakkı doğmaktadır.
35
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun
15’inci maddesinin 2’nci fıkrasına göre şarta bağlı yükümlülükler de
dâhil olmak üzere, mevcut ve müstakbel güvenceli yükümlülüklerin
ödeme ve diğer yöntemlerle ifa edilmesi hâlinde rehin alacaklısının
talebi üzerine, rehin sicilden terkin edilecektir. Benzer düzenlemeler,
TİRK’in 19’uncu maddesinin 1’inci ve 2’nci fıkralarında da yer almak-
taydı. Bu düzenlemelere göre; öncelikle borçlunun rehnin sicilden
terkinini alacaklıdan talep etmesi, alacaklının bu hususa uymaması
hâlinde İcra ve İflas Kanunu’nun 153’üncü maddesi uyarınca rehnin
sicilden terkininin yapılması söz konusu olmaktaydı. Ticari İşlemler-
de Taşınır Rehni Kanunu ile bu süreç kısaltılmış olup alacağın sona
ermesinden itibaren üç iş günü içerisinde alacaklının terkin talebinde
bulunmaması hâlinde, borçlunun doğrudan terkini talep edebilmesi
imkânı doğmuştur.
TİRK’in 18’inci maddesinin 2’nci fıkrasında yer alan ve ticarî işlet-
menin sicilden terkini hâlinde alacağın tamamının muaccel olmasına
yönelik hüküm ise Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nda yer al-
mamaktadır.
SONUÇ
Ticarî işletmenin faaliyeti sırasında tacirin doğacak kredi ihtiya-
cı, şahsî veya aynî teminatlar ile karşılanabilmektedir. Teminat olarak
gösterilen taşınır unsurların Türk Medeni Kanunu uyarınca rehnedil-
mesi hâlinde, rehnin karşı tarafına teslim edilmesi gerekir. Ancak, bu
unsurların rehnin karşı tarafına teslimi hâlinde, ticarî işletmenin faa-
liyetlerine devam etmesi mümkün olmamaktadır. Bu nedenle, ticarî
işletmelerde taşınırlar üzerinde kurulacak rehin bakımından, ticarî
işletmeler için özel düzenlemeler yapılmış; TİRK ile teslim şartlı ta-
şınır rehnine, ticarî işletmeler bakımından bir istisna getirilmiştir.
Ekonomik piyasaların doğan güncel ihtiyaçlarına cevap verilebilme-
35
Aynı yönde bkz. Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliği m. 29/1, 3-4.