278 / 405
277
TBB Dergisi 2017 (129)
Belin KÖROĞLU ÖLMEZ
rın değerini düşürecek davranışlarda bulunması hâlinde; alacaklının
talebi üzerine hâkimin bu tür davranışları yasaklaması söz konusu
olabileceği gibi, 12’nci maddenin 5’inci fıkrasına göre rehin veren, bu
tür davranışlarından doğan zararları tazmin etmekle de yükümlü kı-
lınmaktadır.
30
Benzer bir şekilde, TİRK’in 11’inci maddesinde ticarî iş-
letme sahibi, işletmenin mevcut değerini korumak için gerekli özeni
göstermekle yükümlü kılınmaktaydı.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 12’nci maddesinin
6’ncı fıkrasında rehin verenin, rehinli taşınır varlığın ve alacağın dev-
rini sicile tescil ettirmekle yükümlü olduğu hüküm altına alınmıştır.
TİRK’in 10’uncu maddesinin 2’nci fıkrasında ise ticarî işletme sahi-
binin; alacaklının muvafakati olmaksızın ticarî işletmeyi veya rehne
dâhil münferit unsurları devretme, bir aynî hakla sınırlama, başka bir
yere nakletme veya başkaları ile değiştirme hakkı bulunmamaktay-
dı.
31
Ancak, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 12’nci mad-
desinin 6’ncı fıkrası uyarınca; rehinli taşınır varlığın veya alacağın
devri bakımından alacaklının muvafakati aranmamakta, yalnızca
bu hususun sicile tescili öngörülmüştür. Nitekim Rehinli Taşınır Si-
cili Yönetmeliği’nin 22’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında rehinli taşı-
nır varlığının devrinin tescili talebinin, rehin veren ile rehinli taşınır
varlığı devralan üçüncü kişiler veya bunların temsil ve ilzama yetkili
temsilcileri tarafından gerçekleştirileceği yer almaktadır. Ticari İşlem-
lerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kulla-
nılması Hakkında Yönetmelik’in 28’inci maddesine göre rehinli taşınır
ilgililer, bu giderlerine has olmak üzere taşınır varlık üzerinde, tescile gerek ol-
maksızın ve tescil edilmiş olan diğer yüklerden önce gelen bir rehin hakkına sahip
olacaktır.
30
Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kulla-
nılması Hakkında Yönetmelik’in 27’nci maddesinin 2’nci fıkrasında ise bu hususa
ek koruma tedbirleri getirilmiş olup rehinli taşınırın değerinde düşme meydana
gelmesi veya bu tehlikenin mevcut olması hâlinde rehin alacaklısı, alacağı için
başka güvence göstermesini veya rehinli taşınır varlığın eski hâle getirilmesini
borçludan isteyebilecektir. Yeterli güvencenin, hâkim tarafından belirlenen süre
içinde verilmemesi durumunda ise rehin alacaklısı, güvence eksiğini karşılayacak
miktardaki alacak kısmının ödenmesini talep edebilecektir.
31
Alacaklının muvafakati olmaksızın ticarî işletmenin devredilmesi hâlinde devir
işleminin geçerliliğinin etkilenmeyeceği; ancak, rehin verenin doğan zararı taz-
min edeceği ve TİRK m. 12/1 uyarınca cezalandırılacağı hususuna ilişkin bkz.
Reisoğlu, s. 115-116. Benzer bir şekilde bkz. Erdem, s. 48; Topçuoğlu/Çon, s. 202;
Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya/Nomer Ertan, s. 249.