Dergi 129

276

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni

rehin sistemleri detaylandırılmıştır. Buna göre rehin hakkı, sicile tescil

anını esas alan ilerleme sistemi veya rehin hakkının derece ve sırasını

esas alan sabit derece sistemi ile kurulabilecektir. Taraflarca herhan-

gi bir rehin sisteminin belirlenmemesi hâlinde ise ilerleme sistemine

göre rehin kurulmuş olacaktır. İlgili Yönetmelik’in 33’üncü maddesi-

nin 1’inci fıkrasına göre ise öncelik hakkı; derece belirtilmeksizin ku-

rulmuş rehinlerde rehnin kuruluş anına göre, sabit derece sistemine

göre kurulmuş rehinlerde derecenin sırasına göre belirlenir.

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 18’inci maddesinde,

bu Kanun’da hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu’nun

taşınır rehnine ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmektedir.

Buna karşın, Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt

Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik’in 42’nci madde-

sinde ise Kanun ve Yönetmelik’te hüküm bulunmayan hallerde Türk

Medeni Kanunu’nun taşınır ve taşınmaz rehnine ilişkin hükümleri-

nin kıyasen uygulanacağı hüküm altına alınmaktadır. Nitekim rehin

sistemlerinde öngörülen sabit derece sistemi, taşınmaz rehnine ilişkin

hükümler arasında yer almakta olup Türk Medeni Kanunu’nun yal-

nızca taşınır rehnine dair hükümlerine yollama yapılması halinde Ka-

nun ile çelişki doğurabilecektir.

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun 12’nci maddesinin

1’inci fıkrası uyarınca tarafların hak ve yükümlülükleri, bu Kanun’a

aykırı olmamak kaydıyla, rehin sözleşmesi ile belirlenmektedir. Bu-

nunla birlikte 12’nci maddenin 2’nci fıkrasında zilyedin, rehinli taşını-

rın değerini koruyacak gerekli tedbirleri alma ve değerini düşürecek

davranışlardan kaçınma yükümlülüğü bulunmaktadır. Alacaklıya,

gerekli önlemlerin alınması amacıyla hâkim tarafından yetki verilebi-

leceği gibi, gecikmesinde tehlike bulunan hallerde alacaklı, böyle bir

yetki verilmeksizin de gerekli önlemleri kendiliğinden alabilecektir.

Hakları zarar görenlerin, gerekli önlemler için yapmış oldukları gider-

lerin tazminini 12’nci maddenin 3’üncü fıkrası uyarınca zarara sebep

olanlardan talep etme hakkı bulunmaktadır.

Zilyedin, rehinli taşını-

Söz konusu atfın, Türk Medeni Kanunu’nun taşınmaz rehnine ilişkin hükümleri-

ne yapılması gerektiğine dair bkz. Şit İmamoğlu, s. 45-46.

Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kul-

lanılması Hakkında Yönetmelik’in 27’nci maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca ise